Degirmenci Dergisi Sayı 107 Kasım 2018

HABER 39 DEĞİRMENCİ / KASIM 2018 Duru Bulgur kıraç topraklara dayanıklı buğday geliştiriyor Duru Bulgur ile Karamanoğlu Mehmet Bey Üniver- sitesi (KMÜ) iş birliği ile başlatılan proje kapsamında, kıraç arazilerde yüksek verimli ve hastalıklara dayanıklı buğday çeşidi geliştirildi. Türkiye’de üretilen yerli buğ- dayın genetik kalitesinin korunması, melezleme yönte- miyle kaliteli bulgur üretimine uygun buğday çeşitle- rinin artırılması için 10 ay önce KMÜ ile Duru Bulgur arasında protokol imzalandı. Proje ile Anadolu’da yüz- lerce yıldır ekilen fakat sertifikalı olmadığı için son yıl- larda ekiminden vazgeçilen birçok yerli buğday çeşidi tedarik edilerek koruma altına alındı. Sera ortamında yılda 4-6 kez üretim yapılabilen projede, onlarca çeşit elde edildi. Bunlardan en iyi örnek gelecek yıl açık ara- zide ekilip çoğaltılarak, 2021’de sertifikalı olarak üreti- cinin hizmetine sunulacak. “Ülkemize katkısı yıllık 165 milyon lira” Duru Bulgur Yönetim Kurulu Başkanı İhsan Duru, üni- versite ile başlattıkları 2 yıllık projenin 10 aylık bölü- münü geride bıraktıklarını dile getirerek, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu tarz çalışmalarda ihtiyaç duyulan çalışma süresi 10 yıldır. Fakat 10 aylık sürede biz arazide ger- çekleştirilecek 4 yıllık çalışmaya eş değer çalışma ger- çekleştirdik. Bunu, hızlı ıslah yöntemi ve sera şartlarında yetiştirme koşulları sayesinde gerçekleştiriyoruz. Arazi- de bir kez hasat yapabilecekken, sera ortamında yılda 4-6 hasat gerçekleştirebiliyoruz. 2019’da yeni buğday çeşidini tarlaya ekip, verim ve kalite özelliklerini belir- leyeceğiz. 2020’de izinleri alıp tohumu çiftçimize da- ğıtmayı hedefliyoruz. Amacımız, 2021’de buğdayımızın tarladan hasat edilmesi ve tüm kıraç topraklara buğda- yın bereketi ile gelmesi.” Türkiye’de durum bağdayı ekimi yapılan 1 milyon 240 bin hektarlık alanın yüzde 66’sının kıraç olduğu- na dikkati çeken Duru, şunları kaydetti: “Buğday ekim alanının yüzde 33’ünü oluşturan İç Anadolu ve İç Batı Anadolu’da bu buğdayı yüzde 70 oranında yaygınlaştı- rabildiğimiz takdirde durum buğdayı üretimini 150 bin ton artırma imkanımız olacak. Sadece bunun ülkemize katkısı yıllık 165 milyon lira. Bu çalışma sayesinde bul- gur sektörü kaliteli ham madde bulacak. Milli ve yerli çeşitler sektörün hizmetine sunulacak.” KMÜ Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Anabi- lim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nevzat Aydın ise kıraç alan- lara ekilen buğdayın; soğuğa, kurağa karşı dirençli, kılçıklı yapıya sahip, orta boylu ve sağlam saplı olması gerektiğini söyledi. Proje kapsamında kıraç arazilere uy- gun ve verimli buğday çeşitleri üzerine araştırma yap- tıklarını belirten Aydın, şöyle devam etti: “Birçok buğ- day çeşidinde çalışmalarımız devam ediyor. 2017’de geliştirdiğimiz durum buğdayında kuru alanda verim, dekar başına ortalama 253 kilogram. Sulu alanda ise dekar başına 440 kilo verim alındı. Hedefimiz, 253 kilo olan verimi 280 kilo civarına yükseltmektir. Çalışmalar tamamlandı. Elde ettiğimiz onlarca örnekten en iyisini, uyumlusunu belirledik. Araziye ekim aşamasına geldi. Şimdi tohumu çoğaltma çalışması yapılacak.” Geliştirilen buğday türünün öncelikle İç Anadolu, Ege ve İç Batı Anadolu’nun kahverengi bozkır toprak yapısına uygun olduğunu anlatan Aydın, “Konya, Ka- raman, Uşak, Ankara, Afyonkarahisar ve Kayseri gibi illerimizde ekilebilecek, toprağa uyum gösterebilecek bir tohumdur. Üzerinde çalıştığımız buğday orta boylu olup, saman boyu hayvancılıkta kullanmak için yeterli büyüklüktedir” dedi. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi ile Duru Bulgur iş birliğinde yürütülen proje kap- samında, kıraç arazilerde daha yüksek verimli ve hastalıklara dayanıklı buğday türü üretimi çalışmalarında başarılı sonuçlar elde edildi.