Değirmenci Dergisi Sayı 108 / Aralık 2018

RÖPORTAJ 68 DEĞİRMENCİ / ARALIK 2018 Rusya son üç yılda buğday ihracatını üçe katladı. Avrupa Birliği ve ABD’yi geride bıra- karak artık dünya buğday ih- racat lideri. Rusya bunu nasıl başardı? Geleneksel olarak zaten Rus- ya dünyanın önde gelen tahıl ihracatçılarından biridir. An- cak un ihracatı, tahıl ihracatına göre daha az gelişmiştir. Dünya buğday ihracatında Rusya’nın payı %20 iken un ihracat payı % 1-2’yi geçmemektedir. Rusya artan üretim ile bir- likte buğday ihracatını da ar- tırmaya ve yeni pazarlar bul- maya çalışıyor. Sizce Rusya, tahıl ihracatı daha da artırıla- bilir mi? Rusya’nın un, tahıl, yem gibi işlenme seviyesi yüksek olan ürünlerde, ihracatının geliş- mesi gerektiğini düşünüyoruz. Rusya’da tahıl tedarik zinciri, önemli bir şekilde mo- dernize ediliyor. Örneğin son yıllarda, özel ve kamu şirketleri hububat terminallerini yeniliyor. Rus değir- mencilik sektöründe de aynı modernleşme trendi var mı? Bu doğrultuda yatırım planları ve projeleri hak- kında bilgi verebilir misiniz? Rusya’da un ihracatının gelişimi için bütün koşullar oluşturuldu. İşletmelerin gerekli üretim rezerv kapasite- leri var. Un ihracat pazarı, tahıl pazarı kadar büyük olma- dığı için ve yükleme-boşaltma işlemlerine özel terminaller gerekmediği için liman kapasiteleri oldukça yeterli. Rus- ya’da üretilen ürün kalitesi yüksektir. Rusya’da un kali- te kriterleri, AB ülkelerin de dahil olmak üzere yabancı ülkelerin kriterlerine göre daha yüksek olduğu için ilgili düzenlemelerin uyumlaştırılması gerekmiyor. Her şeyden önce temel sorunlar şunlardır: 1- Lojistik (Türkiye, Kazakistan gibi önemli un ihracatçıları, tüketi- cilere daha yakın bulunuyorlar); 2-İthalat yapan ülkelerin kendi değirmencilik sektörünü geliştirmesi; 3-Un ihracat- çıları ve ithalatçıları arasında sağlam ilişki oluşması. Ve Rusya’da, Türkiye’nin aksine un ihracatı devlet ta- rafından desteklenmiyor. Devlet, genellikle un sanayici- sini zarara uğratarak tahıl ihracatına destek vermektedir. (Örneğin şu anda Rusya’nın en büyük un ithalatçıların- dan biri olan Moğolistan’a, Rus tahılı ihraç ediliyor). Bu yüzden önemli olan bu doğrultuda yatırım yapmak de- ğil de Rusya’nın un ihracatına devlet desteği sağlayıp bu desteği uzun zamandır kullanan diğer ülke ihracatçıları ile rekabet etmesine fırsat vermektir. Sayın Gurevich, bize Rusya’da un tüketim kültü- rü ve gelenekleri hakkında da bilgi verebilir misi- niz? Son yıllarda un tüketim alışkanlıklarında herhangi bir değişiklik oldu mu? Rus- ya’da unlu mamüller, halkın ana besin ürünü olup zengin kültüre, tarihi geleneklere ve ekonomik temellere sahiptir. Rusya’da, ekmek en önem- li besindir. Ayrıca geleneksel olarak özellikle köylerde in- sanlar ev yapımı ekmeği ya- parlar. Öncelikle bunu bes- lenme ihtiyaçlarını karşılamak için değil de misafirperverliği, ev hanımın yeteneğini ve ev- deki bolluğu göstermek için yaparlar. Tabi ki bugünlerde bu tarz gelenekler eski öne- mini kaybediyor. Ülkede un ürünlerinin üre- timi daha çok endüstriyel fı- rınlar tarafından yapılmaktadır. Ancak gelenekler yıl- lar gittikçe azalmış olan tüketim oranını hala yüksek seviyede tutmayı başarıyor. Unlu mamüllerin tüketimi azalmasıyla birlikte tatlı ürünlerinin tüketimi ise artı- yor. Bu nedenle un üretimi biraz azalsa da önümüzdeki yıllarda hatta on yıllarda sektörde büyük değişiklikler beklenmiyor. Buğday ile karşılaştırıldığında un katma değeri yük- sek bir ürün. Rusya, buğday açısından, yani hammad- de bakımından zengin bir ülke. Rusya’nın bir gün bü- yük bir un ihracatçısı olacağını düşünüyor musunuz? Rusya’nın un ihracatını birkaç kat artırıp bu ürünün en büyük ihracatçılarından biri olabileceğini düşünüyoruz. Rusya, Türkiye’nin ana buğday tedarikçisi. 2017 yılında Türkiye’nin ithal ettiği buğdayın %59’u Rus- ya’dan geldi. Rusya, buğday ihracatında dünya lideri. Türkiye’nin ise un üretiminde ciddi yatırımları ve ka- pasite fazlalığı var. Sizce iki ülke, tahıl ve un sanayi konusunda işbirliğini geliştirebilirler mi? Türkiye de tıpkı Rusya gibi tarım ürünlerinin önemli bir ihracatçısı. Aynı anda Türkiye, Rus tahıllarının en büyük ithalatçılarından. Tarım-gıda piyasasında ülkemizin çıkar- larının yakınlığı, işbirliklerinin yapılmasının ve karşılıklı faydaya dayalı ilişkilerin güçlendirilmesinin gerekliliğine işaret ediyor. Rusya’nın, yerel gıda fiyatlarının istikrarını sağla- mak için tahıl ihracatına sınırlama getireceğine dair haberler çıkıyor zaman zaman. Bu konuda ne düşü- nüyorsunuz? Serbest piyasa olduğu için ihracat alanında herhangi bir idari işlem yapılırken tahıl fiyatları dünya fiyatları ile iliş- kilendirilecektir. Yurt içi fiyatlarında istikrar, gıda piyasa- sının piyasa düzenlemeleri ile yapılarak sağlanması tercih edilir. Mesela, tahıl müdahalelerin yapılması…