Değirmenci Dergisi Sayı 108 / Aralık 2018

80 DE RMENCİ / ARALIK 2018 MAKALE entegre eder. Ortam sıcaklığı, rüzgar hızı ve güneş radyasyo- nunun zamana bağlı değişimleri Şekil 4’te gösterilmektedir. Soğurma etkileri Fosfin, farklı tahıllar tarafından farklı oranlarda absorbe edilmektedir. Söz konusu soğurma, tahıl dezenfekte olana kadar fumigasyon seviyesini öldürücü olmayan dozlara dü- şürebilir. Soğurmaya bağlı fumigant kayıplarını öngören bir hesaplama modeli, tahıl tarafından soğurulan fosfinin aynı zamanda havada bozunduğunu da ileri sürmektedir. Böcek ölüm oranı Fosfinin tahıl böcekleri üzerinde ölümcül etkisinin hem fos- fin konsantrasyonu düzeyine hem de maruz kalma süresine bağlı olduğu bilinmektedir. Böceklerin tür ve ırklarına bağlı bir böcek ölüm indikatörü fonksiyonu da modele eklenmiştir (burada Rhyzopertha Dominica türlerine göre belirlenmiştir) Sonuçlar Simülasyon modeli, diğer sonuçların yanında, fumigasyon uygulaması boyunca (9 gün) fosfin konsantrasyonunun geli- şimini vermiştir. Şekil 5’te 4 konumda fosfinin zamana bağlı değişimi gösterilmektedir. Özellikle de sensör verileri model öngörüleriyle kıyaslanmaktadır. En iyi korelasyon, resirkülas- yon sisteminin kurulduğu silo tarafındaki A ve B konumları için söz konusudur. Maksimum konsantrasyona 4. günün so- nunda ulaşılmıştır ve ardından difüzyon, kayıplar ve depola- nan ürün tarafından soğurulma dolayısıyla düşüş başlamıştır. Sensör verileri, C ve D konumlarıyla ilgili olarak, modelin de öngördüğü gibi daha düşük konsantrasyonları vermektedir. Maksimum değere ulaşıldığında küçük bir sapma gözlemlen- miştir. Sensör verilerine göre, fosfin konsantrasyonu 7. günün sonuna kadar yükselme trendindedir ancak CFD modeli bu- nun 5. günün sonuna kadar olacağını öngörmüştür. Saatlerle ifade edilebilecek küçük dalgalanmalar, ortam sıcaklığındaki istikrarsızlığın sonucu olan doğal konveksiyon akımından kay- naklanmaktadır. Bu akımlar, fosfini dağıtan aşağı ve yukarı yönlü hava hareketleri oluşturmuştur. CFD modelinin genel performansı, tüm silo hacmi içindeki fosfin konsantrasyonlarını Şekil 6’da gösterildiği gibi doğru şekilde öngördüğü için tatmin edici bulunmuştur. Şekil 6, fosfinin özellikle dört anda mekansal olarak dağıldığını gös- termektedir. Bir resirkülasyon sisteminin kullanılmasının avan- tajları, fosfinin silo içindeki her yere ulaştığı ikinci günden itibaren açıkça görülebilmektedir. 6. güne kadar, yüksek kon- santrasyon değerleri silonun üst kısımların, alüminyum fosfit torbalarının yakınlarında gözlemlenmiştir ancak torbalardan gaz boşalması tamamlandıktan sonra daha dengeli bir fosfin dağılımına ulaşılmıştır (Şekil 6, 8. gün). Tüm fumigasyon süre- ciyle ilgili model öngörülerini gösteren bir videoya şu linkten ulaşılabilir: https://youtu.be/iISBS7eoWb8 Böcek imhasıyla ilgili öngörüler de fosfin konsantrasyon profilleri için kullanışlı bir bilgidir. Şekil 7, Rhyzopertha Do- minica türlerinin fumigasyon sürecinden sağ çıkamayacak- ları alanları kırmızı renkle göstermektedir. Beklendiği gibi, Aluminyum Fosfit torbalarının yakınındaki alanlar ve tahliye borusunun çevresi, bu seviyelere ilk ulaşan yerlerdir. Simü- lasyona göre, 7. günün sonunda, böceklerin hâlâ hayatta kalabileceği bazı alanlar söz konusudur. Tüm fumigasyon sü- recinde böceklerin tamamen imha edilmesiyle ilgili öngörüle- ri gösteren bir videoya şu linkten erişilebilir: https://youtu. be/54uJ1ZJIkrk AVANTAJLAR Hassas fumigasyon metodu, her türden tahıl, depo ve fosfin formülasyonuna uygulanabilir olduğundan, dünya genelinde- ki kullanıcılar; başarısız fumigasyonların en aza indirilmesi, haşereyle mücadelede maliyetin azaltılması, perakendecilerin kalite taleplerine karşı takip edilebilirlik ve savunabilirlik şart- larının sağlanması gibi önemli avantajları elde edebilirler. Şekil 5: Sensör verilerine dayalı fosfin konsantrasyonu (düz çizgiler) ile simü- lasyon öngörülerinin (kesikli çizgiler), depodaki 4 konum için karşılaştırılması. Şekil 6: 4 anda alınan fosfin konsantrasyonu profilleri. Simülasyonun videosuna şu linkten de ulaşılabilir: https://youtu.be/iISBS7eoWb8 Şekil 7: 3 anda böceklerin imha edilme durumu. Kırmızı alanlar, %99,9 böcek ölümünü göstermektedir. Tüm süreç boyunca böcek ölüm oranını gösteren videoya şu linkten ulaşılabilir: https://youtu.be/54uJ1ZJIkrk