Değirmenci Dergisi Sayı 108 / Aralık 2018

RUSYA 86 DEĞİRMENCİ / ARALIK 2018 dzor’un kalite kontrollerini sıkılaştırması satış trendini yavaşlattı. 22 Kasım itibariyle Rusya, 19,8 milyon tonu buğday olmak üzere 23,1 milyon ton tahıl ihraç etti. Tahıl ihracatı eylül ayı başında, bir önceki yıla göre %40 artar- ken, 22 Kasım itibariyle yıllık artış %15 olarak gerçekleşti. Rusya Tarım Bakanlığı’nın 38-39 milyon ton olarak bek- lediği tahıl fazlasının yüzde 60’ı şimdiden ihraç edilmiş durumda. Buğday söz konusu olduğunda ise 34-35 mil- yon tonluk ihraç edilebilir fazlanın %57’si yurt dışına sa- tıldı. Sezonun ikinci yarısı olan Ocak 2019’un eşiğinde ise Rusya’nın elinde 10 milyon tonluk ihraç edilebilir buğday fazlası kalacağını tahmin ediyoruz. Rusya, geçtiğimiz yıl aynı dönemde 18 milyon ton, bir önceki yıl ise 11 milyon ton ihraç edilebilir buğday fazlasına sahipti. Yani, geçtiği- miz yıl Rusya’nın peşinden koştuğu alıcılar, bu yıl global arzın azalması sebebiyle daha düşük fiyatlarla alım yapa- bilmek için Rusya’nın kapısını çalıyor. MACROEKONOMİK ZORLUKLAR Rus buğdayı ihracatı, 2018/19 sezonun ilk yarısında maksimum performans gösterdi. Temmuz-Eylül döne- mi istatistiklerine göre, Rusya’nın kilit pazarlara yaptığı sevkiyat arttı. Mısır’a yapılan satışlar bir önceki yıla göre %26 artış gösterdi. Mısır’da devlete ait tahıl alım şirketi GASC, ocak ayından önce akreditif açamayacağı için te- darikçilerin kasım ayı sonu itibariyle buğday sevkiyatla- rının durdurulmasını istedi. Fakat tedarikçilerin akreditif olmadan bile sevkiyat yapmaya istekli oldukları belirtil- di. Temmuz ayında başlayan 2018/19 sezonunda şu ana kadar planlanan 7 milyon tonluk buğday alımının 4 mil- yon tonunun gerçekleştirildi. Amerikan Tarım Bakanlığı (USDA), Mısır’ın geçtiğimiz sezon olduğu gibi bu sezon da 8,45 milyon ton buğday üreteceğini ve 12,5 milyon ton da ithal edeceğini öngörüyor. Rusya, Türkiye’ye buğday ihracatını da fiyatların bir ön- ceki yıla yükselmesine ve Türk lirasındaki değer kaybına rağmen %33 oranında artırdı. Türkiye, genelde buğday ithalatının %80’ini Rusya’dan karşılıyor. USDA tahminle- rine göre Türkiye bu sezon 4,5 milyon ton buğday ithal edecek. Bazı piyasa oyuncuları ise bu miktarın 5,5 milyon tona kadar çıkabileceğini belirtiyor. Fakat ülkenin içinde bulunduğu zor- lu makroekonomik şartlar ve buğday fiyatlarının yüksek seyretmesi sebe- biyle bu miktarın 3 milyon tona kadar düşmesini bekleyenler de var. Ancak dünyanın en büyük un ihracatçısı ko- numunu sürdürmek için, Türkiye’nin satın alma programını güçlü tutmaya devam etmesi gerekiyor. Türk hükü- meti, iç piyasadaki buğday unu fi- yatlarındaki dalgalanma sebebiyle 9 Eylül’de aldığı kararla, fiyat istikrarı sağlanana kadar yerli buğdaydan ya- pılan unun ihraç oranını yüzde 1 ile sınırlandırdı. RUS BUĞDAYINDA TÜRKİYE’NİN YERİNİ İRAN ALABİLİR Mİ? İran ve Rusya, 2018 yılının başında aylık 100 bin tonluk buğday tedariki konusunda bir anlaşma imzaladı. İran’da değirmencilerin un ihracatı için yerli buğday kullanması yasak olduğundan, Rusya’nın bu amaçla İran’da özel şir- ketler tarafından işletilen değirmenlere buğday satması üzerinde mutabakat sağlandı. Bu açıdan, Irak un paza- rında Türkiye-İran rekabetinin yakın olduğunu söyleye- biliriz. Ancak, Rus-İran buğday anlaşmasında finansman sorunu sebebiyle eylül ayı itibariyle bir gelişme sağlana- madığı açıklandı. İran, buğday üretiminde kendi kendine yeten bir ülke. Bazı İranlı şirketlerin yurt dışından buğday ithal edip bunu ülkenin buğday alan kurumuna yerli ürün gibi satması sebebiyle Tahran yönetimi, 21 Mart 2016’da Rusya’dan buğday ithal edilmesine yasak getirmişti. ÇİN GERİ DÖNDÜ! Çin, Şubat 2018’de Rusya’nın altı bölgesinden (Novo- sibirsk, Omsk, Altai, Krasnoyarsk, Amur ve Chelyabinsk) buğday tedariğine daha önce getirmiş olduğu yasağı kal- dırdı. Yasak, cüce sürme (Tilletia controversa) hastalığı sebebiyle konulmuştu. Rusya’nın daha fazla bölgesinden Çin’e buğday ihraç edilebilmesi için görüşmeler de sürü- yor. Rusya, 2017’de Çin’e 18 bin ton buğday ihraç etti. RUSYA, ABD HEGEMONYASINI YIKABİLECEK Mİ? Rusya, sezonun ikinci yarısında stokların azalması se- bebiyle buğday ihracatını yavaşlatacak ve devreye ABD, Arjantin ve AB girecek. Mısır hükümetinin açtığı ihaleyi Amerikan buğdayının kazanması, bu trendi açıkça gös- teriyor. Gelecekte daha kaliteli buğday üreterek ve ihra- cat kapasitesini geliştirerek diğer tedarikçilerin gelenek- sel pazarlarındaki hegemonyasını yıkmak için altyapısını geliştirmekte olan Rusya, bu ihaleyi kaybetmiş olmaktan dolayı üzülmüşe benzemiyor. Rusagrotrans kurumunun verilerine göre, Rus limanlarının 2017/18 sezonundaki toplam tahıl ihracatı kapasitesi 55 milyon ton olarak he- saplandı. 2020 itibariyle, güney, kuzeybatı ve uzakdoğu bölgelerinde devam eden projelerin tamamlanmasıyla kapasite 30 milyon ton daha artacak.