Değirmenci Dergisi Sayı 109 / Ocak 2019

MAKALE 80 DEĞİRMENCİ / OCAK 2019 hacmi ve miktarı belirtilmelidir. Hazırlık, uygulama ve havalandırma sürelerinin deklare edilmesi zorunludur. Fumigasyon maddesinin dozu ve türü de deklare edilir ve etikete iliştirilir. Sızdırmazlığın nasıl sağlanacağı anlatılır. Tüm kapılar kilit- lenmeli, üzerlerine etiket yapıştırılmalı ve personelin kendi anahtarlarıyla girme ihtimalini ortadan kaldırmak için kapılara ekstra kilit vurulmalıdır. Havalandırma süreci ve hatta kullanılan fumigasyon mad- desinin deaktivasyonunun nasıl yapılacağı da anlatılmalıdır. Tahliye ve işaretleme sürecinin de belirlenmiş olması zorun- ludur. Direnç Yönetimi Dünyadaki birçok ülkede, fosfine bir miktar direnç göste- ren böceklerle ilgili sorun yaşanmaktadır. Direnç tespit edi- lirse, daha yüksek dozaj ve uzun maruz kalma süresi gerekir. Fumigasyon görevlisi, böcekleri toplayarak teste tabi tutmak suretiyle direnci tespit etmelidir. Yaygın olarak kullanılan beş test vardır [1]: • PCR ve moleküler markerlerin kullanıldığı moleküler test. • 20 saat boyunca 30 ppm kullanılarak yapılan FAO testi. • 6 saatlik maruz kalma süresinin kullanıldığı Nayek vd. ta- rafından modifiye edilmiş test. • Bir dizi konsantrasyonun 3 gün boyunca kullanıldığı doz tepkisi testi. • 9-12 dakika boyunca 3000ppm kullanılarak yapılan Detia Degesh Kiti En sondaki test, fumigatörler tarafından uygulama alanında gerçekleştirilebilir. Fumigasyon protokolü Uluslararası alanda kabul edilmiş az sayıda fumigasyon pro- tokolü söz konusudur. 1. Avustralya hükümetine bağlı Tahıl Araştırma Geliş- tirme Merkezi (GRDC) standartlarına göre, [3] fosfin kon- santrasyonu 10 gün boyunca 200ppm ya da 7 gün boyunca 300ppm’nin üzerinde olmalıdır. 2. Fransa merkezli Tütün Araştırmaları Merkezi’nin 2 No’lu Kılavuzu’na göre [4], ürün sıcaklığı 20C ve üzerinde ise fos- fin konsantrasyonu 4 gün boyunca 200ppm ya da üzerinde; 16C ve 20C arasında ise 6 gün boyunca 300ppm’nin üzerinde olmalıdır. Bu kuruluş, sigara böceği ile mücadele üzerinde yoğunlaşsa da araştırmaları depolanan ürünlere gelen birçok böcek türü üzerinde mükemmel sonuç vermektedir. 3. Amerikan Tarım Bakanlığı’nın COFP standardına göre [5], ürün sıcaklığı 20C ve üzerinde ise fosfin konsantrasyonu 4 gün boyunca 300ppm ya da üzerinde; 16C ve 20C arasında ise 6 gün boyunca 300ppm’nin üzerinde olmalıdır. Tüm standartlarda ortak olan şey, fumigatörün konstrasyon ve ürün sıcaklığını sürekli olarak ölçmesini zorunlu kılmasıdır. Genel olarak, 16C’nin altında ve 4 günden az süreli fumi- gasyon önerilmemektedir. Konsantrasyona ulaşılana kadar da bir gün geçtiğinden, bu uygulama 5 günden az süremez. Silonun hava geçirmez olması Eğer silo/bunker/depo/konteyner/yığın, hava geçirmez değilse, fosfin gazını kaçıracaktır. Bu durum hem çevredeki insan ve hayvanların sağlığını tehdit edebilir hem de uygula- mayı akamete uğratabilir. Hava sızdırmazlık durumunu belirlemek için GRD tara- fından geliştirilen bir basınç testi söz konusudur. Yarılanma Süresi Basınç Testi olarak adlandırılan bu yöntemde basınç 25mmHG’ye çıkarılır ve 12 mmHGg’ye kaç dakikada indiği ölçülür. Bu süre, 3 dakikada uzun olmak zorundadır. Aksi tak- dirde, kaçak noktalarına karşı önlem alınmalıdır. Devirdaim Moleküler ağırlığı 33,9 gram olan fosfin, havadan (28,9 g) biraz daha ağırdı. Bu durumda da dibe çökmesi beklenir. An- cak fosfin hava ile birlikte hareket ettiğinden dibe çökmez. Tahıl yığının içindeki hava ise gün içinde değişen sıcaklığa göre hareket eder. Fosfinin devirdaimini sağlayamazsak (j-sistem), tahıl yığınında her noktaya ulaşmasını garanti edemeyiz. Bu durumda da aşa- ğıdaki şekilde gösterildiği gibi, böcekler yaşamaya devam eder. Foto 1: Dünya genelinde fosfin direnciyle ilgili çalışmalar, 1996-2016 [1] Foto 3: iki sensörde zamana bağlı fosfin konsantrasyonu değişimi. J-sisteminin olmaması, önemli dalgalanmalara neden olmuş. Foto 2: Sıcaklık değişiminin hava akımı üzerindeki etkisi