Değirmenci Dergisi Sayı: 116 Ocak-Şubat 2020

47 KAPAK DOSYASI OCAK -ŞUBAT 2020 pılmaktadır. Bu riskli duruma önlem alınma- sı gereklidir. Nitekim 2017 yılında ihracatın %51’ini Irak oluştururken 2018’de bu oran %49’a düşmüş ve nihayetinde bu sene 11. aya kadar %42’ye kadar gerilemiştir. Bu durum, Türkiye’nin siyasi ve coğrafi olarak avantajlı olduğu bu pazarda hakimiyetinin azaldığını göstermektedir. Irak hükümeti hem yerli üretimi teşvik hem de İran ile olan iyi ilişkileri sebebiyle yeni kararlar almakta- dır. Keza Irak devleti 19.06.2019 tarihinde aldığı bir kararla Türkiye’den makarna, yu- murta, sofralık tuz ve şehriye gibi ürünle- rin ithalatını yasaklamıştır. Aynı risk un it- halatı açısından da geçerlidir. Nihayetinde Irak’ta değirmenler kapasitelerinin sadece %33’ünü kullanmaktadır. Irak hükümetinin un ithala- tına kısıtlama veya yasaklama getirmesi ihtimalinde atıl kapasite sorunumuz içinden çıkılmayacak bir hal ala- caktır. Uzun vadede sektörümüzü bekleyen ikinci risk ise Rusya ve Ukrayna’nın un ihracat pazarından daha fazla pay alma durumudur. Her iki ülke de hem limanlara sa- hip olup hem de ucuz, kaliteli ve bol hammadde üreten ülkelerdir. Buğday yerine katma değeri daha yüksek un ihracatı bu iki ülkenin yatırımcılarına cazip gelmektedir. Nitekim Ukrayna, buğday ihracatında dünyada beşin- cisi, un ihracatında da dünya yedincisidir. Ukrayna, un ihracatını son 10 yılda %70 artarak 440 bin tona çıkar- mıştır. 2 Aynı şekilde Rus Un Değirmenleri ve Tahıl İşlet- meleri Birliği Başkanı Arkadiy Gurevich’in “Rusya’da un ihracatının gelişimi için bütün koşullar oluşturuldu. İş- letmelerin gerekli üretim rezerv kapasiteleri var. Ancak Rusya’da, Türkiye’nin aksine un ihracatı devlet tarafın- dan desteklenmiyor…Rusya’nın un ihracatını birkaç kat artırıp bu ürünün en büyük ihracatçılarından biri olabi- leceğini düşünüyoruz.” açıklamasının dikkate alınması gereklidir. 3 Sektörümüzün diğer en büyük sıkıntısı kaliteli, ucuz ve yeterli hammaddeye ulaşım zorluğudur. Hem iç pa- zar için hem de artık ihracatı kendi yerli buğdayımız ile yapabilmek için alınan önlemlerin artırılarak devam etmesi gereklidir. Türkiye’nin ortalama buğday tüketi- mi 19 milyon ton civarındadır. Bununla birlikte buğday üretimi 2017 yılında 21,5 milyon ton, 2018 yılında 20 milyon ton iken 2019 yılında 19 milyon ton civarında kalmıştır. Bu yıl buğday üretimi %5 ile geçen yılın altına düşmüştür. Üretime ile tüketim başa baş görünse de 19 milyon ton üretimin 16,1 milyon tonu ekmeklik olup ekmeklik buğday tüketim öngörüsü 17,3 milyon ton- dur. 4 Buğdayda dışa bağımlı bir ülke haline gelmeden endüstriyel tarıma geçecek hamlelerin alınıp çiftçinin buğday üretimine yeniden dönmesi için gerekli çalış- maların artırılarak devam etmesi gerekmedir. Bu bağlamda sektörümüzün ekmeklik buğdayda diğer sıkıntısı ise yetersiz ekmeklik buğdayı makarna sektörü ile paylaşmasıdır. Ayrıca makarna sektörü de un sektörü gibi önce buğday ithalatı, sonra makarna ihracatı yapması gerekmektedir. Bu konularda önlem alınmazsa maliyetler konusunda sektörümüz büyük bir çıkmaza girecektir. Sadece kendimize yetecek kadar değil, ayrıca ve özellikle ihracat için ithalat çıkmazından çıkmamız için buğday üretimini artırmak zorundayız. Ancak bu şekil- de orta ve uzun vadede zengin buğday hammaddesine sahip Ukrayna ve Rusya riskini bertaraf etmiş oluruz. İthal buğday kırımcısından (işleyenden), kendi buğdayı- mızdan ürettiğimiz unu ihraç edersek ülke ekonomisine büyük bir girdi sağlamış oluruz. Son söz olarak küresel ısınma ve iklim değişiklik- leri sebebiyle beklenmeyen hava durumları ve do- ğal afetler günümüzü şekillendirmeye başlamıştır. Bu sene TMO’nun stokları normal seviyeden düşüktür. TMO’nun, stoklarını üst seviyede tutması öngörüleme- yen günler için çok kıymetli olacaktır. Kaynak [1] TMO 2018 Hububat Sektörü Raporu Sayfa 39 Tablo 46 [2] İK Tarımüssü Uluslararası Danışmanlık, Tarım Piya- saları Bülten Sayı-8 sayfa 14 [3] https://www.millermagazine.com/rusya-dunya- nin-en-buyuk-un-ihracatcilarindan-biri-olabilir/.html [4] İK Tarımüssü Uluslararası Danışmanlık, Tarım Piya- saları Bülten Sayı-7 sayfa 2