Değirmenci Dergisi Sayı: 116 Ocak-Şubat 2020

50 RÖPORTAJ OCAK-ŞUBAT 2020 ürünlerin üretimi önemli ölçüde arttı. Örneğin, keten tohu- mu ekilen alan 2014’te 556 bin hektar iken 2019 yılında 1 milyon 287 bin hektara yükseldi. Bu 2 kattan fazla bir artış demektir. Böylece, Kazakistan büyük bir keten tohumu üreticisi ve ihracatçısı konumuna gelmiştir. Kazak keteninin 2018/19 sezonundaki üretim ve ihracat hacmi, küresel üre- tim ve ihracatının sırasıyla %25 ve %35’ini teşkil etmiştir. Kazak mercimeğinin küresel üretimdeki payı %2,2’dir. Bu gösterge ile Kazakistan dünyanın en büyük 10 mercimek üreticisi arasına girmiştir. Aynı zamanda, Kazakistan’daki mercimek hâlen ihracata yönelik ana ürünlerden biri olarak değil, ürün rotasyonunda kullanılan bir ürün olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle, istikrarlı talep ve adil fiyatların olması durumunda, Kazak üreticileri mercimek üretimini ve -Türkiye dâhil olmak üzere- ihracatını önemli ölçüde artıra- bilir. Genel olarak, Kazakistan’ın küresel pazarlarda rağbet gören ürünleri üretmek ve tüketicilere teslimat yollarını ara- mak ve optimize etmek için çok fazla çalışma yürüttüğünü belirtmek isterim. Çin, Kazak üreticileri için devasa bir potansiyel pazar. Kazakistan’dan Çin’e olan tahıl arzı üç yıldır artış gösteri- yor. Kazak-Çin tahıl ticareti nasıl gelişecek? Bu konudaki beklentileriniz neler? Evet, Çin pazarı bizim için çok cazip. Çünkü büyük ve mali bakımdan güçlü bir pazar ve coğrafi yakınlığa bağlı olarak lojistik maliyeti de görece düşük. Bugün Çin’e tedarik edilen buğday, Kazakistan buğdayının toplam ihracatının yaklaşık %5,5’i kadardır. Tahminlerimize göre, önümüzdeki 5 yıl için- de Çin’e yapılan buğday ihracatının payı, Kazakistan buğda- yının toplam ihracatının %15-20’sine ulaşacak. Buğdayımız için ana pazarlar Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan, Afga- nistan ve aynı zamanda Rusya’nın sınır bölgeleridir. Yüksek protein içeriğine sahip buğdayımız için Rusya, Türkiye, Çin ve Avrupa ülkelerni potansiyel pazarlar olarak görüyoruz. Lojistik sorunları Kazakistan’ın tahıl ticaretini sınır- lıyor. Bize bu lojistik sorunları çözmek için yapılan son yatırım planı ve projelerini anlatır mısınız? Lojistik sorunlar, Kazak ürünlerinin Türkiye ve Çin’e tes- lim edilmesi yönünde çözülecek. Örneğin, Karadeniz ve Azak Denizi limanlarındaki mevcut güzergâhlara ek olarak, Azerbaycan ve Gürcistan topraklarından geçerek Kars’a gi- den güzergâh boyunca multi-model teslimatlar geliştirmeyi planlıyoruz. Burada modern bir tahıl aktarma altyapısı oluş- turmak ve makul transit demir yolu gümrük vergileri üzerin- de anlaşmak gerekiyor. Çin yönünde ise Kazakistan ve Çin sınırında yer alan Ulus- lararası Sınır Ticaret Merkezi’nin geliştirilmesi projesi, Çin ile tarımsal ürün ticareti yapmak için büyük bir potansiyel ta- şıyor. Kazak tahıl ihracatçılarının yaşadığı diğer zorluklar ne- lerdir? Kazakistanlı ihracatçılar, tüketicilere ürün tedarik için sü- rekli olarak pazar ve optimum rota arayışı içinde. Ülkemi- zin coğrafi konumu göz önüne alındığında, bu hiç de kolay bir iş değil. Ayrıca ihraç edilen ürünlerin kalitesini artırmak ve ürünlerimiz için adil bir fiyat oluşturmak için de gayret gösteriyoruz. Ortaklarımızın kalitede istikrar ve ürünlerin planına ve teslimat süresine uygunluğuna önem verdiklerini biliyoruz. Bu nedenle bizim için en önemli görev, ortakları- mızın gereksinimlerine uymamızı sağlayacak şekilde mevcut sorunları çözmek. Sizce Kazak buğdayının kalite sorunu var mı? Kazak buğdayının kalite sorunu birkaç açıdan ele alına- bilir. Örneğin, küçük çiftlikler her zaman modern buğday çeşitlerini veya yüksek kaliteli buğday tohumlarını kullanma imkanına sahip değil. Ancak, hem küçük çiftçilerden hem de büyük buğday üreticilerinden buğday satın alan profesyonel tahıl tüccarları, her zaman ithalatçıların gereksinimlerini kar- şılayan bir ihracat paketi oluşturabilir. Bu nedenle, bu sorun ortaklar arasında profesyonel bir tahıl tüccarı bulundurul- masıyla çözülebilir. Başka bir sorun, bazen ithalatçının gereksinimlerini karşı- lamayan buğday ihraç edebilen deneyimsiz veya ilkesiz tahıl tüccarlarıdır. Bu sorunu çözmek için ithalatçıların, çoğu Ka- zak Tahıl Birliği üyesi olan profesyonel tahıl tüccarları ile alış veriş yapmalarını öneririz. Kalite standartları ile ilgili olarak da Kazakistan’ın buğday için ulusal bir kalite standardına sahip olduğunu belirtmek isterim. Kaliteyi belirleme yöntemleri ve bazı göstergeler uluslararası standartlardan farklıdır. Aynı zamanda, bireysel kalite göstergeleri hakkındaki Kazak standartları, uluslara- rası standartlardan daha katıdır. Kazak Tahıl Birliği, Devlet Teknik Düzenleme Komitesi’nin ulusal ve uluslararası stan- dartların uyumlaştırılması konusundaki çalışmalarında aktif rol almaktadır. Bu çalışmanın bir sonucu olarak, ulusal stan- darttaki kalite göstergelerinin bir kısmı artık ISO tarafından belirlenen yöntemlerle belirlenmektedir.