Değirmenci Dergisi Sayı: 116 Ocak-Şubat 2020

64 MAKALE OCAK-ŞUBAT 2020 lenmesi ve gerilme seviyelerinin belirlenmesi amacıyla xxxx türünde ve xxx konfigürasyonlu bir eleğin üzerinde ivme öl- çümleri ve yer değiştirme ölçümleri gerçekleştirilmiştir. İvme ölçümleri Elek ilk çalıştırılmasından itibaren birbirine dik üç ek- sende ivme ölçümleri gerçekleştirilmiş ve maksimum ivme bileşeni 5,91 g olarak ölçülmüştür. Elek ve benzeri dinamik sistemlerde sistemin rejime girerek stabil bir di- namik karakteristik sergilemesi için belirli bir süre gerek- mektedir. Tablo 1’de farklı pasaj adetlerine sahip elek- lerde, stabil dinamik davranış elde edilmesinden sonra ölçülen maksimum bileşik ivme değerleri sunulmuştur. Tablo 1’de görüldüğü üzere, pasaj adedinin artması ile maksimum bileşik ivme değerleri de artmıştır. İvme de- ğerlerinin artmasının temel sebebi pasaj adediyle birlikte boyutların artması ve özellikle tahrik kütlesinin artması ile ilişkilendirilebilir. Öte yandan, elek durdurulma aşa- masına geçildiğinde söz konusu maksimum bileşik ivme değeri 3,72g olarak ölçülmüştür. • Elek yer değiştirmesine ait ölçümler Eleğe yol verildikten itibaren eleğin gerçekleştirdiği hareket 45 dakika boyunca zamana bağlı olarak takip edilmiş ve kaydedilmiştir. Zamana bağlı olarak elde edi- len bu hareket Şekil 3’te sunulmuştur. Şekil 3’te görül- düğü üzere eleğin ilk hareketi ile birlikte dairesel hareket başlamıştır. Ancak elde edilen hareket oldukça düzen- siz olup ideal bir elek hareketi olan 60-65 mm çaplı düzgün dairesel hareket yerine 30-35 mm çaplı dairesel bir hareketin oluştuğu görülmek- tedir. Yaklaşık ilk 10 dk periyot içinde hareket belirginleşmiştir. Bununla birlikte eleğin rejime girmesi ve eş merkezli daireler çizecek şekilde hareket etmesi için yaklaşık 40-45 dakikalık bir zaman gerekmektedir. 4. SONUÇLAR Elek üzerinde yapılan ölçümler, ölçülen maksi- mum bileşik ivme değerinin pasaj adedine bağlı olduğunu ve 4 pasajlı elekte 5,9 g seviyesinde olan bu değerin 10 pasajlı sistemde 6,55 g mer- tebesinde olduğunu göstermiştir. Söz konusu değişimin pasaj adedinin artışı sebebiyle artırılan hareketli kütle değerine ve elek geometrisinin değişimine bağlı olduğu değerlendirilebilir. Bu durumda elek tasarımlarının eleme prosesini en yüksek verimle gerçekleştirebilecek ve minimum ivme değerlerini sağlayacak şekilde optimize edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır. Elek çalıştırıldıktan sonra yaklaşık 40-45 dk süre içerisinde stabilitenin elde edildiği ve bu süre sonunda eleğin 60-65 mm çaplı eş merkez- li daireler çizmeye başladığı görülmüştür. Elek tasarımında söz konusu rejime girme süresinin kısaltılması için elek konfigürasyonu ve geomet- risinin iyileştirilerek sistemin daha kısa süre içe- risinde rejime girmesinin sağlanması, gerek elek Pasaj Adedi Maksimum Bileşik İvme (g) 4 5,9 6 6,1 8 6,39 8+2 6,51 10 6,55 Tablo 1. Pasaj adedine bağlı olarak elde edilen ivme değerleri Şekil 2. Günümüzde kullanılan modern elekler 5