Değirmenci Dergisi Sayı: 117 Mart-Nisan 2020

50 KAPAK DOSYASI MART-NİSAN 2020 ABD ile Çin arasında ticaret alanında patlak veren sorunlar da dünya tahıl piyasasını endişeye sevk eden gelişmeler arasında yer alıyor. Bu konuya dikkat çeken Uluslararası Tahıl Konseyi’nden yapılan açıklamada, “Arz-talep temelindeki değişikliklere ek olarak, son yıllarda küresel tahıl ticaretini önündeki en önemli zor- luklardan biri de piyasanın başlıca oyuncuları arasında giderek artan gerginlikler. Ticaretin önüne farklı şekil- lerde çıkarılan engeller giderek daha çok ve karmaşık bir hal alıyor ve küresel ticaretin serbest akışı önünde en önemli zorluklardan birini oluşturuyor.” ifadelerine yer veriliyor. PİYASALARDA KORONAVİRÜS ETKİSİ Aralık ayında Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan koronavirüs, Türkiye dahil 180’i aşkın ülkeye yayılır- ken, küresel çapta bir sağlık krizinin çok ötesine geçe- rek birçok sektörü vurdu. Virüsün etkisini gösterdiği sektörlerden biri de tahıl ticareti ve endüstrisi oldu. Washington’dan İstanbul’a, Madrid’den Bangkok’a, dünyanın dört bir tarafında insanlar un, makarna ve bakliyat gibi temel gıda maddelerini almak için mar- ketlere akın etti. Amerika’nın en büyük perakende zincirlerinden biri olan Walmart, raflarda un bulun- durmakta zorluk çekti. Avrupa’nın en büyük tahıl endüstrisine sahip Fransa’da makarna ve un satışları, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre üç kat arttı. Fran- sız firmalar, değirmenlere buğday sevkiyatı yapacak araç ve değirmenleri tam kapasite çalıştıracak perso- nel bulmakta zorluk yaşadı. Şimdiden ekonomilere etkisi İkinci Dünya Savaşı yılları ile kıyaslanan salgın, sadece tüketicileri değil, hükümetleri de gıda stoklamak, gıda kaynaklarını güvence altına almak üzere harekete geçirdi. Türki- ye’nin ardından dünyanın ikinci büyük un ihracatçısı olan Kazakistan, yurt dışına un satışını en az 15 Ni- san’a kadar askıya aldı. Dünyanın en büyük üçüncü pirinç ihracatçısı Vietnam yeni pirinç satış sözleşmele- rini geçici olarak durdurdu. Fransa’da hükümet, gıda sektörünü ‘öncelikli stratejik sektör” ilan etti. Dün- yanın bir numaralı buğday ihracatçısı Rusya, buğday sevkiyatına yasak getirmeyi gündemine aldı. Rusya şimdilik bu yönde bir karar almasa da buna kapıyı açık bırakarak durumu haftalık olarak değerlendirdi- ğini duyurdu. En büyük pirinç üreticisi ve tüketicisi olan Çin, bir yıl yetecek büyüklükte pirinç ve buğday stoğuna sahip olmasına rağmen bu mahsullerde yer- li üretimi artırmak için üreticisine her zamankinden daha fazla satın alma sözü verdi. Cezayir ve Türkiye gibi önemli buğday ithalatçıları da yeni alımlar için ihaleye çıktı. Fas, buğday ithalat vergilerindeki muafi- yeti haziran ortasına kadar uzattı. Bu gelişmelerle birlikte ABD’nin Chicago emtia bor- sasında işlem gören vadeli buğday kontratlarının fiyatı, mart ayında % 8’den fazla arttı. Yaşanan bu derin be- lirsizlik sürecinde ABD doları, gelişmekte olan ülkelerin para birimlerine karşı yükselişe geçti. Bu da söz konusu ülkelerin genellikle dolar cinsinden fiyatlandırılan buğ- day ve diğer tahılları satın alma gücünü azalttı. Tüm bu olup bitenler, “Tahıl tedarik zincirlerini ve ticaret akışlarını daha da bozacak korumacılık dal- gasının başlangıcı mı?” sorusunu akıllara getirdi. Uzmanlar, böyle bir sürecin dünya gıda güvenliğini tehdit edeceği uyarısında bulunuyor. Panik alımları, korumacı politikalarla birleştiğinde daha yüksek gıda fiyatları ile karşı karşıya kalabileceğimiz ifade ediliyor. Reuters’a konuşan dünyaca muteber Chatham House analistlerinden Tim Benton, “Hükümetler küresel bir arz olmasını sağlamak için işbirliği içinde çalışmazlar,