Değirmenci Dergisi Sayı: 119 Temmuz-Ağustos 2020

58 KAPAK DOSYASI TEMMUZ-AĞUSTOS 2020 TIR şoförlerinin çalışamaması da karayolu ile taşımayı olum- suz etkiliyor. Tedarik zincirindeki sorunlardan dolayı toplam mal ticare- tinin 2020 yılında yüzde 13 ila 32 oranında azalması bekle- niyor. Dünya Ticaret Örgütü, 2021 yılında kısıtlı da olsa bir toparlanma öngörüyor. Tarımsal ürün ticaretinde önemli bir daralma olsa da diğer mal ve hizmetlerle kıyasladığında bu düşünün ortalamanın altında olacağı tahmin ediliyor. Bu durumun sebeplerine bakıldığında, öncelikle tarımsal ürünlere talebin gelirlerdeki azalma ile bire bir bağlantılı olmamasını gösterebiliriz. Gıda herkes için temel ihtiyaçtır ve normalde ithal edilen gıda ürününü yerel üretimle ikame etmek en azından kısa vadede tam olarak mümkün değil. İkincisi, başta tahıllar ve yağlı tohumlar olmak üzere tarım- sal ticaretin önemli bir bölümü dökme halde sevk ediliyor. Büyük oranda sermaye yoğun olan bu ticaretin birçok gü- zergahında lojistik işlemleri otomatik olarak gerçekleştirili- yor ve bu süreçte çok düşük oranda insan müdahalesi söz konusu oluyor. Sağlık gerekçeleriyle bu süreçlerin aksaması tabii ki mümkün ancak ticaretin uzun süreler boyunca en- gellenmesi ihtimali çok daha düşük. Üçüncüsü, global gıda değer zincirleri giderek karmaşık hale gelirken, gıda ve ta- rımda işgücünün bölünmesi diğer sektörlere göre çok daha az göze çarpıyor. Son olarak, uluslararası gıda fiyatları düş- meye başladı ve bu sektörde ihracat yasakları ve vergileri gibi kısıtlayıcı önlemlerin yaygınlaştırılmasına genellikle çok başvurulmuyor. Global gıda üretimi beklentileri olumlu, stoklar yüksek, uluslararası gıda fiyatları düşük, daha fazla sayıda ithalat- çı ve ihracatçı ülke sayesinde ticaret tabanı genişlemiş du- rumda, dökme ürün nakliyesi fiyatları düşük, gübre ve girdi fiyatları istikrarı, enerji fiyatları tepetaklak. Siyaset yapıcılar, global krizlerle başa çıkmada daha tecrübeli, bilgili ve ha- zır durumda. Yüksek gelirli ülkelerdeki merkez bankaları parasal genişleme enstrümanlarının tamamının farkında ve ekstra kredi ihtiyaçlarını karşılamak için yeni enstrümanlar geliştiriyorlar. Global stabilizatörler, uluslararası gıda güvenliğinin temel- lerini güçlendirmek adına kilit öneme sahip. Bu stabilizatör- lerin işlerini yapabilmeleri için, lojistik ve dağıtıma yönelik engellere müdahale edilmeli ve bunların etkileri azaltılmalı. Hükümetler, ülke içindeki ya da ülkeler arasındaki ticaretin devam etmesinin ne kadar önemli olduğunu kabul etmeli ve hem miktar hem de besin değeri bakımından açıklarını kapatmak için kısıtlamaları kaldırmalı. Gümrük kapıları, sı- nırlar ve limanlardan mal çekme işlemlerinin hızlandırılması da buna dahil. Gıda en temel ihtiyaç olduğu için çiftçiler ve tarım işçileri de COVID-19’a karşı mücadele eden sağlık çalışanları gibi en çok ihtiyaç duyulan personel arasında yer alıyor. Açlık ve yetersiz beslenme gibi sorunların ağırlaşmaması adına, aynı şekilde global ve ulusal gıda sistemlerine de sağlık sistemiy- le aynı önem verilmeli. Bunun yanında, verimliliğin devam etmesi için yatırım yapabilmeleri adına çiftçilere uygun kredi imkanları sunulmalı. Tüketicilerin beslenme ihtiyaçlarını kar- şılamaları için de piyasada makul fırsatlar sunulmalı. Tüm ül- keler, salgının etkilerini yönetebilecek mali kaynaklara sahip değil. Özellikle de küçük ada ülkeleri, gıda ithalatına büyük ölçüde bağımlı durumdalar. Buna ek olarak, Sahra Altı Afri- ka’da bazı ülkeler şoklara daha açık. Çekirge istilası Afrika domuz gribi gibi böcek istilaları ve hastalıklar, olumsuz hava şartları ya da güvenlik sorunlarından dolayı bu ülkeler zaten krizin eşiğindeler. Bu bölgede yaşayan toplumlar, gelir elde etme fırsatlarını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya. Sonuç olarak, bu ülkelerdeki dezavantajlı kesimlerin korunması için uluslararası toplumun işbirliğine açık bir şekilde destek sun- ması şart. Dünya, krize gerçekten hazırlıksız yakalandı. Ancak te- darik zincirinin dişlileri dönmeye devam eder ve ticaretin sürmesi adına uluslararası işbirliğine gidilirse gıda kıtlığının önlenmesi ve toplumların dezavantajlı kesimlerinin korun- ması mümkün olabilir.