Değirmenci Dergisi Sayı: 119 Temmuz-Ağustos 2020

60 TEMMUZ-AĞUSTOS 2020 COVİD-19 salgını döneminde arz talep dengesinin sarsılmasına yetersiz üretim ya da kıtlık değil, üretilen ürüne erişimin riske girmesi ve talep değişkenliklerinin yaşattığı belirsizlikler neden oldu. Pandemi dönemi deneyimleri en azından kısa ve orta vadede, ülkeleri küresel ve uzun zincirlerden daha kısa ve bölgesel zincirlere yönlendirecektir. Pandemi sonrası dönemde, bölgesel ve yerel zincirlerin artması ile Çin’in zincirlerdeki rolü azalabilir. COVİD-19 dönemi ve sonrasında tarım ve gıda tedarik zincirleri Prof. Dr. Arzu Tektaş Uluslararası Ticaret Bölümü Boğaziçi Üniversitesi Dünyada ticaret savaşlarının yaşandığı bir dö- nemde ortaya çıkan pandemi, özellikle küresel tedarik zincirlerini etkileyerek, ülkeleri ve kurum- ları tedarik zincirilerini gözden geçirmeye yö- neltti. Pandemi dönemi en doğru şekilde, VUCA (Volatility (değişkenlik), Uncertainty (belirsizlik), Complexity (karmaşıklık) ve Ambiguity (muğlak- lık)) terimi ile ifade edilebilir. VUCA döneminin tedarik zincirlerine etkisi ise özetle, hem arz hem talep şokları yaşanarak zincir kırılganlıklarının or- taya çıkması şeklinde oldu. PwC’nin bu dönem- de yaptığı bir araştırma, tedarik zinciri yapılarını değişitirmeyi düşünen işletmelerde önemli artış olduğunu gösteriyor. Bu dönemde yaşamsal önemi olan tarım-gı- da tedarik zincirleinin sürdürülebilirliği özellikle kritik. Tarım-gıda tedarik zincirlerinde arz tara- fında başlıca iki risk etmeninden söz edebiliriz. Devletler ülke içindeki arz ve fiyat dengesini korumak, gıda güvencesini sağlamak amacı ile ihracata kısıtlama getirdiler. Örneğin, Avrasya Ekonomik Topluluğu üç aylık bir dönem için ayçi- çeği, çavdar, soğan; dünyanın en büyük buğday ihracatçısı olan Rusya da özellikle buğday, arpa, mısır gibi bazı ürünlerin ihracatını sınırladı. Arz tarafında diğer bir risk etmeni de sınırötesi ve şehirlerarası geçişlerde alınan önlemler nedeni ile lojistikte yaşanan aksamalar ve gecikmeler oldu. Talep tarafında ise pandemi başlarında bazı ürünlerde panik alımları nedeni ile yaşanan talep artışları daha sonra farklı alışkanlıklara dönüştü.