Değirmenci Dergisi Sayı: 120 Eylül-Ekim 2020

68 EYLÜL-EKİM 2020 Tahıllar içerisinde buğday; dünyada en çok üretilen, milyonlarca üreticinin yıllık geliri- ni sağladığı, çok sayıda sanayi kuruluşunun hammaddesi olan stratejik bir üründür. Dün- ya genelinde besin kalorisinin yaklaşık %20 ’sini karşılamakta ve bazı ülkelerde kişi başı- na düşen buğday tüketimi diğer besinlerden daha fazladır (Wiese,1987). Türkiye, birçok dünya ülkesinde olduğu gibi geniş hububat üretim alanlarına sahiptir. Buğday yetiştirici- liğinde, her yıl üretim sezonu sonunda, kul- lanılacak ürünün yaklaşık %20’sinin buğday hastalıkları nedeniyle kaybedildiği tahmin edilmektedir (Wiese, 1987). Buğdayda verim ve kalite kaybına neden olan biyotik faktör- lerden en önemlisi, fungal etmenlerin neden olduğu yaprak ve kök-kökboğazı hastalıkla- rıdır. Verim ve ürün kaybına neden olan bu bitki hastalıkları ile mücadele üzerinde dik- katle durulması gereklidir. Bitki hastalıkları- nın yanı sıra buğdayda görülen önemli zararlı böcekler şunlardır: Süne (Eurygaster spp.) , kımıl (Aelia spp.) , ekin kamburböceği (Zab- rus spp.) , bambul (Anisoplia spp.) , hububat hortumluböceği (Pachytychius hordei) . Bu zararlı böceklerden bazıları ise; 1-Kımıl (Aelia spp.) : Tanımı, Yaşayışı, Zararı ve Mücadele Yön- temleri: Baş üçgen şeklinde ön kısmı sivridir. Bacakları kirli sarı renkte ve etrafa kötü koku yayarlar. Yılda bir döl verirler. Kışı dağlarda geven, kirpi otu, çam gibi bitkiler altında ge- çirdikten sonra ilkbaharda hava sıcaklığı 20 derece olduğunda henüz kardeşlenme dö- neminde olan buğdayı kök boğazı üstünden emerek kurtboğazı zararına neden olur. Kımıl erginleri daha sonra buğdayın başaklanma “Buğdayda verim ve kalite kaybına neden olan biyotik faktörlerden en önemlisi, fungal etmenlerin neden olduğu yaprak ve kök-kökboğazı hastalıklarıdır. Ülkemiz buğday ekim alanlarında kök ve kök boğazı çürüklüğü hastalık etmenleri büyük tehlike yaratacak bir potansiyele sahiptir. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde kök ve kökboğazı fungal hastalıkları nedeni ile meydana gelecek verim kayıpları büyüyerek devam edecektir.” Buğday zararlıları ve hastalıkları Birol MIHCI Dr. Yeşim EĞERCİ Ziraat Yüksek Mühendisi Bornova Zirai Müc.Arş.Ens. Ziraat Yüksek Mühendisi Bornova Zirai Müc.Arş.Ens.