Değirmenci Dergisi Sayı: 120 Eylül-Ekim 2020

69 MAKALE EYLÜL-EKİM 2020 döneminde başak sapını emerek bitkinin tane bağla- masına engel olur ve bu zarara ‘akbaşak’ adı verilir. Za- rarlının kültürel mücadelesinde erkenci çeşitler ekilmeli, nadas iyi yapılmalı, anız yakılmamalıdır. Kışlamış ergin- ler metrekarede 2 adet olduğunda ise buğday tarlala- rında kimyasal mücadeleye geçilmelidir. 2- Ekin kamburböceği (Zabrus pp.) : Tanımı, Yaşayışı, Zararı ve Mücadele Yöntemleri: Zabrus larvaları baş ve göğüs kısmı kahverengi olup yıl- da bir döl verirler. Genç larvalar sonbaharda ekin yap- raklarını, olgun larvalar ilkbaharda yaprak ve sürgünleri toprak içine çekerek, erginler ise hasada yakın başak tanelerini kemirerek zararlı olurlar. Zararlının kültürel mücadelesinde ekim nöbeti ve nadas uygulanmalıdır. Ekin kamburböceklerine karşı en etkili mücadele tohum ilaçlamasıdır. Ayrıca zorunlu hallerde yüzey ilaçlaması yapılmalıdır. BUĞDAYDA GÖRÜLEN ÖNEMLİ FUNGAL HASTALIKLAR VE MÜCADELE YÖNTEMLERİ: 1. Buğdayda Kök ve Kökboğazı Çürüklüğü Hasta- lığının Tanımı, Yaşayışı ve Belirtileri Türkiye’de kışlık buğdaylarda toprak kökenli pa- tojenler nedeniyle oluşan verim kaybının % 43-45 düzeyine kadar çıkabildiği (Hekimhan ve ark; 2004), bölgelere ve etmenlere bağlı olarak uygun koşullarda %80’lere ulaşan oranlarda zarar yapabileceği belirlen- miştir (Mıshra, 1973, Aktaş ve ark., 1997). Ülkemiz buğday ekim alanlarında kök ve kök boğazı çürüklüğü hastalık etmenleri büyük tehlike yaratacak bir potansi- yele sahiptir. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde kök ve kökboğazı fungal hastalıkları nedeni ile meydana gelecek verim kayıpları büyüyerek devam edecektir (Hekimhan, 2010). Kök ve kökboğazı çürüklüğüne neden olan fungal etmenlerin başında; Fusarium spp., Bipolaris sorokinia- na, Rhizoctonia spp. ve Pseudocercosporella herpotri- choides gelmektedir. Bu funguslar toprak kökenli olup, tohumla da taşınabilmektedir (Anonim, 2008). Hastalık buğdayın çeşitli gelişme dönemlerinde etkili olur. Bu nedenle bitkilerde fide yanıklığı, kök ve kökboğazı ya- nıklığı ile sap çürüklüğü de meydana getirir. Sap ve bo- ğumda bal rengi görünüm tipik belirtisidir. Bitki gelişme döneminin ortasında bitkiler ve kardeşlerinde veya fide döneminde sararma, köklerde kahverengileşme görül- mektedir. Şekil 1. Septorya yaprak lekesi hastalığının buğday yapraklarındaki belirtisi