Değirmenci Dergisi Sayı: 120 Eylül-Ekim 2020

70 MAKALE EYLÜL-EKİM 2020 Mücadelesi: Etmenler, hem tohum hem de toprak kökenli oldukları için kültürel önlemlere dikkat edilmesi gereklidir. Erken- ci çeşitlerin hastalığa karşı duyarlı olduğu yapılan çalış- malarla desteklenmektedir. Bu yüzden, çeşit seçiminde hastalığa dayanıklı ve geçci çeşitlerin tercih edilmesi önem arz etmektedir. Toprak işlemesi, ekim derinliği ve toprak tavına ekim esnasında dikkat edilmeli, dengeli bir gübreleme ile bitkideki hastalıklara karşı dayanıklılı- ğın teşviki sağlanmaya çalışılmalıdır. Konukçu olmayan bitkilerle 2-3 yıllık rotasyon hastalığın mücadelesinde önemlidir. Hastalığın kimyasal mücadelesinde; tohum ekiminden önce tohum ilaçlarıyla beraber ilaçlanıp eki- min sağlanması hastalığın kontrolünü sağlamaktadır (Anonim, 2011). 2. Buğdayda Septorya Yaprak Lekesi Hastalığının Tanımı, Yaşayışı ve Belirtileri Zymoseptoria tritici’nin neden olduğu bu hastalık, enfekteli ürün artıklarında ve kendi gelen buğday üze- rinde 3 yıldan fazla canlı kalabilmektedir. Etmen anız ve bitki artıkları üzerinde kışlamaktadır. Hastalığın ilk en- feksiyonu yağışlarla birlikte ilkbaharda oluşur ve rüzgâr yardımıyla uzak mesafelere taşınır. Buğday yaprakları üzerine yağmurla veya rüzgârla gelen sporlar, yaprak üzerinde ıslaklık en az 6 saat süreklilik gösterdiğinde çimlenir ve yaprağı enfekte ederler. Yapraklar 2-3 gün süreyle ıslak kaldığında enfeksiyon oranı yükselir. Has- talığın ilk belirtileri alt yapraklarda başlar, çevre ko- şullarına bağlı olarak üst yapraklara yayılır. Belirtileri küçük, düzensiz, ortası açık saman sarısı veya kirli sarı renkte yaprağın yeşil kısımlarından kesin sınırlarla ayırt edilen lezyonlardır. Enfeksiyon ilerledikçe lekeler kül rengini alarak tüm yaprakta nekroz meydana getirir. Bu lekelerin üzerindeki küçük siyah noktacıklar (piknitler) etmenin yapılarıdır (Şekil 1). Hastalık etmeninin 5°C’den 35°C’ye kadar geniş bir sıcaklık isteği vardır. Havanın sıcak ve kurak dönemleri veya kış soğukları hastalık gelişmesini durdurur. Enfek- siyonlar, uygun sıcaklık ve birbirini takip eden yağışlı havalar süresince devam eder. Son yıllarda Ege Bölge- si’nde hastalığın yaygınlaşmasıyla birlikte epidemi yap- ma riski de giderek artmaktadır (Anonim, 2008). Mücadelesi: Hastalığın mücadelesinde; dayanıklı çeşit seçimi önemlidir. Hastalığın görüldüğü alanlarda, ekim nöbe- ti uygulanması yarar sağlamaktadır. Hastalık etmeni, anız ve bitki artıkları üzerinde kışladığı için, derin sürüm yapılarak, bitki artıklarının toprağa gömülmesi sağlan- malıdır. Gereğinden fazla azotlu gübre kullanımı hasta- lığı teşvik ettiğinden dolayı, gübreleme analiz sonucuna göre dengeli bir şekilde yapılması önerilmektedir. Has- Şekil 2. Buğdayda sarı ve kahverengi pas hastalığının belirtileri