Değirmenci Dergisi Sayı:122 Ocak - Şubat 2021

BREZİLYA 84 OCAK - ŞUBAT 2021 Güney Amerika’nın en büyük ülkesi olan Brezilya, 200 milyondan fazla nüfusuyla dünyanın en kalabalık beşinci ülkesi konumunda. Güney Amerika ülkesi, Amerika Bir- leşik Devletleri’nden sonra Batı Yarımküre’deki en büyük ikinci ekonomi. Bununla birlikte, Covid-19 salgını Brezil- ya’yı benzeri görülmemiş sağlık ve ekonomik zorluklara maruz bıraktı. Pandeminin sebep olduğu durgunluğa rağ- men, Brezilya’nın makroekonomik görünümü genel ola- rak yeterli görülüyor. Brezilya’da hayata geçirilen makroekonomik politika- lar, başta soya fasulyesi, mısır, pamuk, şeker, kahve ve et dahil olmak üzere ülkenin tarım ürünlerinde dünyanın en büyük ihracatçılarından biri olarak ortaya çıkmasında önemli rol oynadı. Bununla birlikte, ülke para biriminin uzun süre değer kaybetmesi, düşük enerji maliyetleri ve faiz oranları, biyoyakıt hammaddelerine yönelik artan ta- lep ve makroekonomik dalgalanmalar da Brezilya’nın kü- resel tarım pazarlarında ABD için bir rakip olarak ortaya çıkmasında pay sahibi. Tarım sektörü, Brezilya ekonomisine önemli katkı sağlı- yor. Tarımsal üretim, 2019 yılında ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYİH) yüzde 8’ini oluşturdu. Aynı dönemde tüm tarımsal-endüstriyel işleme ve dağıtım sektörünün GSYİH’deki payı ise yüzde 32 olarak gerçekleşti. Brezilya, 1960’larda ve 1970’lerde kahve, şeker ve ka- kao gibi tropikal tarım ürünlerinin ihracatçısı konumun- dayken, 2000’li yıllarda soya fasulyesi, mısır, pamuk, şeker, kahve, portakal suyu ve etin büyük bir küresel te- darikçisi haline geldi. Brezilya tarımının büyümesi, 1960’ların ortalarında be- nimsenen ve tropikal enlemlere en uygun teknolojileri ve toprak yönetimi uygulamalarını vurgulayan kalkınma stratejisine dayanmakta. 1990’ların ortalarından itibaren küresel ölçekte tarımsal emtia fiyatlarının yükselmesiy- le birlikte, Brezilya’nın sürdürülebilir tarımsal büyümesi, büyük ölçüde yatırım odaklı olmuş, yabancı yatırım ve üretim, tarım ve gıda işlemede çokuluslu şirketlerin artan etkisi kendini göstermiştir. Büyüyen tarımsal üretim, sektörün Çin’de ve diğer dış pazarlarda yükselen yem ürünlerine olan talep gibi ih- racat fırsatlarını kavrama yeteneğini artırdı. Brezilya’nın soya fasulyesi üretimi şu an dünya üretiminin yaklaşık üçte birini gerçekleştiren ABD ile yarışıyor. ABD, dünya soya üretiminin yüzde 36’sını karşılarken, onu yüzde 33 ile Brezilya takip ediyor. Brezilya aynı zamanda dünya- nın üçüncü en büyük mısır üreticisi konumunda. Küresel mısır üretiminin yaklaşık yüzde 8’ini karşılıyor. 2005-19 döneminde Brezilya, yıllık ortalama 42 milyon ton soya fasulyesi ve 18 milyon mısır ihraç etti. Çin’in artan soya fasulyesi talebi, Brezilya’nın tarımsal ihracatındaki büyümeyi canlandırmada kilit rol oynuyor. Özellikle Çin’den gelen talebe bağlı olarak Brezilya’nın ihracatının daha da artması muhtemel. Brezilya’nın Çin’e yaptığı toplam soya fasulyesi ihracatı, Brezilya realindeki önemli değer kaybının da yardımıyla, 2005 yılında 7,2 milyon tondan 2019’da 68,6 milyon tona yükseldi. Bre- zilya’nın başlıca ticaret ortağı olarak öne çıkan Çin’in, bu ülkenin toplam ihracatındaki payı yüzde 30. Çin’in, Bre- zilya ithalatındaki payı ise yüzde 20. Brezilya’nın gelecekte tarımsal ihracatını genişletmesi, dünya çapındaki ekonomik büyüme ile yakından ilintili. ABD Tarım Bakanlığı’nın (USDA) 2020 yılında hazırladığı bir rapor, Brezilya’nın tarım ürünlerine daha fazla talep getirecek uzun vadeli küresel bir büyüme trendi öngörü- yor. Brezilya hükümetinin Covid-19’a yanıt olarak tarım sektörüne daha yüksek yerel ekonomik teşvikler sağla- masıyla da ülkenin önümüzdeki on yılda tarımsal rekabet gücünü artırmaya devam etmesi bekleniyor. TAHIL ÜRETİMİNDE REKOR BEKLENİYOR Brezilya’nın, bazı bölgelerdeki ekimleri etkileyen ku- raklığa rağmen 2020/2021 sezonunda rekor tahıl üreti- mi gerçekleştirmesi bekleniyor. Brezilya Tarım Bakanlığı, toplam 268 milyon ton tahıl üretimi öngörüyor. Bu ra- kam, geçen sezondan yüzde % 4,6’lık bir artış anlamına geliyor. Güney Amerika ülkesi, dünyanın önde gelen soya fa- sulyesi üreticisi ve ihracatçısı. Ülkede soya fasulyesi üre- timi 1970’lerden bu yana önemli ölçüde arttı. Dünyada artan tahıl, yağ ve hayvan yemi fiyatları ile birlikte ulusal ve uluslararası talepten kaynaklanan bu büyüme, soya fasulyesi üretimini, Brezilyalı çiftçiler için çekici bir seçe- nek haline getiriyor. Ülkede şu anda soya fasulyesi üreten yaklaşık 240.000 çiftlik var. Mato Grosso eyaleti, bu alan- da ülkedeki en büyük üretim bölgesi olarak öne çıkıyor. USDA, 2020/21 sezonu için Brezilya’nın soya fasulye- si üretimini 131,5 milyon ton olarak tahmin ediyor. Aynı dönem için soya fasulyesi ihracat tahmini ise 85 milyon ton. Çin’in önümüzdeki dönemde yine Brezilya soya fa- sulyesinin en büyük alıcısı olmaya devam etmesi bekle- niyor. Çin dışındaki pazarlarda da Brezilya soya fasulyesine olan talep sebebiyle Güney Amerika ülkesinin stokları çok düşük seviyelerde kalacak. Hükümet, iç piyasada fasul- ye kıtlığı ve bunun enflasyon üzerinde yapacağı olumsuz etki nedeniyle endişelense de USDA, Brezilya’nın herhan-