Değirmenci Dergisi Sayı:124 Mayıs-Haziran 2021

97 MAYIS - HAZİRAN 2021 MAKALE rakamlarıyla örtüşmesi. • Yukarıda belirtilen her aşamada kalite kontrolleri için la- boratuvar analizlerinin kayıt altına alınması. Buğday tanesinin un kalitesini etkileyen ve buğdayın tav- lanması bakımından değişkenlik gösteren karakteristik va- sıflara sahiptir. Bunlar; • buğdayın endosperminin yapısı ve bu yapının sert veya yumuşak olması, • buğdayın sahip olduğu protein oranı, • kabuk katmanlarının kalınlığı, • buğdayın hasattan sonraki rutubeti, • buğdayın ısısı. Tüm bunlar göz önünde bulundurularak paçallama ve tav- lama işlemlerinin yapılması gerekir. Buğday sertlik derecesi nasıl belirlenir? Öğütme şartlarının belirli bir standarda göre sabit olduğu bir değirmenden geçirilmiş olan buğdayın, standart göze- neklere sahip laboratuvar eleğinde analizi yapılarak elekten geçenlerin yüzdesi hesaplanır. Elek altı yüzdesi ne kadar yüksekse buğday o kadar yumuşak, ne kadar az ise buğday o kadar sert olarak sınıflandırılır. Sertlik dereceleri belirlenmiş buğdaylar uygun paçal ve tavlama yöntemiyle öğütmeye hazırlanır. Buğdayların B1 val- sinde en uygun öğütme kıvamına erişmesi için gerekli rutu- bet seviyeleri sertlik derecelerine göre farklıdır. Bu rutubet oranları aşağıdaki gibidir: • Çok sert buğdaylar: %17,5 • Sert buğdaylar: %16,5 • Yarı sert buğdaylar: %16,0 • Yumuşak buğdaylar: %15,0 Tavda bekleme zamanı da doğru rutubet miktarının ve- rilmesi kadar önem taşımaktadır. Buğdaylar farklı tane sert- liğine sahip olduğu için sertlik derecelerine göre tavlama süreleri değişim göstermektedir. Buğday çeşitlerine göre tavlama süreleri şu şekildedir: • Çok sert buğdaylar: 48 saat • Sert buğdaylar: 36 saat • Yarı sert buğdaylar: 24-30 saat • Yumuşak buğdaylar: 8-10 saat Bahsetmiş olduğumuz bu parametreler doğru ayarlandı- ğı zaman öğütme performansımızın artmasını garanti altına almış oluruz. Tüm bu işlemler neticesinde değirmende elde ettiği- miz unları laboratuvar analiz sonuçları neticesinde enerji değerlerine göre sınıflayıp, paketleme işlemi için silolarda en az 15 gün bekletmeliyiz. Dinlendirilmiş unların yoğur- ma mukavemeti artacağından ürün randımanını da olumlu katkı yapacaktır. UN ÜRETİCİSİ OLARAK DEĞİRMEN MAKİNECİLERİ SEKTÖRÜNDEN BEKLENTİLERİMİZ Günümüzde un fabrikalarının maliyet hesabına en çok etki eden faktörlerden biri enerji giderleridir. Elektrik birim fiyatlarındaki artış giderlerde yüksek miktarda artışa sebep olmaktadır. Fabrika kapasitelerindeki artış, beraberinde makine ve motor sayısında artışı getirmekte. Özellikle yeni sistemlerde ürünlerin taşınması pnömatik hatlar yardımıyla yapıldığı için elektrik sarfiyatı oldukça yükselmiştir. Un sanayicisi olarak bizlerin değirmen makineleri üreticile- rinden beklentimiz, mühendislik hesaplarını sürekli yenileyip düşük enerji sarfiyatıyla nasıl yüksek verim alınabileceği ko- nusuna yoğunlaşmalarıdır. Makinelerinin mekanik aksamını geliştirirken en küçük bir rulman hesabını bile bunu göz önü- ne almalarını istiyoruz. Gerek pnömatik gerekse sürtünme kayıplarından doğabilecek güç kayıpları da enerji tasarrufu adına iyileştirme yapılabilecek faktörler arasında sıralanabilir. Değirmen makineleri üreticilerinden bir diğer beklentimiz ise bakım safhasında fabrika yöntemiyle sürekli temas ha- linde olup bakım gecikmeleri ve parçalarda oluşan arızalar dolayısıyla ortaya çıkacak kayıplara hızlı bir şekilde müdaha- le ederek muhtemel verim kayıplarının önüne geçmeleridir. Ayrıca ekipmanda kullanılan parçaların garanti süreleri de bizler için önemli. Makine üretimi yapan iş kollarında garanti sürelerinin 3 ila 5 yıla kadar uygulandığını görüyo- ruz. Bu da makinelerde uzun ömürlü, kaliteli çelik ve de- mir aksanlarının kullanıldığının bir göstergesidir ve yatırımcı açısından önemli bir detaydır.