Değirmenci Dergisi Sayı:125 Temmuz-Ağustos 2021

80 RÖPORTAJ TEMMUZ - AĞUSTOS 2021 artması, Rusça kaynakların artması ve bilgi paylaşılan araçla- rın yaygınlaşması, üreticilerin ve tüccarların önündeki fırsatla- rın ve ticari yeteneklerinin artmasını sayabiliriz. Fiyatları takip etmekle uğraşacak arzusu ya da zamanı ol- mayan küçük veya büyük üreticiler de büyük ticaret şirket- lerinden ayrılarak serbest çalışmaya başlayan uzmanlardan fiyat riski analizi hizmeti alabiliyor. Güvenilir firmaların en iyi fiyat tekliflerini gösteren yeni IT platformları da var. Tüm bun- lar, çiftçilere ve tüccarlara ürünleri uzun süreli depolama fır- satı sağlıyor. Siz ayrıca piyasadaki oyuncuların konsolidasyonundan sıkça bahsediyorsunuz... Evet, bu durumun da çok önemli bir etkisi var. Piyasanın ilk 20 oyuncusu ile orta ve küçük ölçekli tüccarlar arasında durum tamamen değişiyor. Tabii ki Ukrayna’nın özel şartların- dan kaynaklanan gelişmeler de var. Örneğin, geçtiğimiz yıl bazı büyük ve ünlü şirketlerin iflas etmesi piyasadaki durumu çok değiştirdi. Öncelikle, uluslararası şirketlerin uyum şartları çok daha sıkı hale geldi. Bu yüzden de ortaklarına karşı daha seçici, dikkatli ve talepkâr davranmaya başladılar. Bunun yanında, off-shore işlemleri de artık eskisi kadar ko- lay yapılamıyor. Eskiden, birkaç gün içinde şirket kurup bir banka hesabı açma konusunda seminerler verirdik. Bugün yabancı bir bankada hesap açmak ve çalışmaya başlamak çok daha zor. Hükümetler ve düzenleyici kuruluşların getirdi- ği sıkı şartlardan dolayı şirket değişiklikleri de o kadar kolay değil. Tabii ki oyunu kurallarına göre oynayanlar için bu du- rum çok daha iyi. Artık bir şirketten çekilip diğerini kurmak, anlaşma kârlı olmadığı sürece, o kadar da kolay değil. Çünkü itibar en önemli değerler arasında. Uzun vadede, piyasanın daha medeni hale geleceğini ve işlerin yapılış şeklinin ön- görülebilir olacağını düşünüyorum. Bu yüzden de uzun va- deli ve itibarlı kurumsal yapıların inşa edilmesiyle kurumsal ve vergi konusundaki danışmanlık işlerimizdeki artıştan çok memnunuz. CFC, BEPS, vergi yapılandırması gibi konularda artık daha çok talep geliyor. Yani iş dünyası artık rayına oturu- yor ve yeni gerçeklik de buna adapte oluyor. Yani işler artık daha modern şekilde yapılıyor… Evet, öyle de diyebiliriz. Çünkü artık bilgi neredeyse anın- da yayılıyor. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen oyuncu he- men ortaya çıkıyor. Son yıllardaki iflasları düşünelim. Herkes çok kötü şeyle- rin olacağını ve iflasların art arda açıklanacağını söylüyordu. Ancak o kadar büyük bir olay yaşanmadı. Birçok şirket mu- hataplarıyla avukatlar aracılığıyla ya da doğrudan görüşerek bir şekilde anlaştı. Yani piyasada, ilişkilerin sürdürülmesi ve işlerin devam etmesi üzerinde bir mutabakata varıldı. Piyasanın konsolide olduğunu söylüyorsunuz. Bu süreç hangi yöne doğru gerçekleşiyor? Evet, dikey entegrasyon olduğu ortada. Büyük holdingle- rin neredeyse tamamı kendi terminal tesislerine, nakliye şir- ketlerine, demiryolu da dahil olmak üzere nakliye birimlerine sahip. Nehir taşımacılığının açılmasıyla Dinyeper nehrinde çalışacak filolara yatırım artıyor. Bu yıl filo alım satımlarıyla ilgili bize başvuran tüm müvekkiller tarım sektöründendi. Ukray- na, Slovakya, Moldova ve Gürcistan bayraklı filolar kuruyorlar. Büyük ve ilginç olan bu tür anlaşmaları seviyoruz. Müvekkille- rin şirketi yapılandırmaları, anlaşmayı hazırlamaları ve ulusla- rarası kurallara göre bir çerçeve geliştirmeleri gerekiyor. Bizim için en büyük zorluk, artan talep ve genişleyen piya-