Değirmenci Dergisi Sayı:128 Ocak-Şubat 2022

100 PİYASA ANALİZİ OCAK-ŞUBAT 2022 bir duruma sebep olması için ön koşullar sağlanmasına rağmen, Avustralya şimdiden 37-39 milyon tonluk rekolte öngördü. DÜNYA BUĞDAY PİYASISINDA TÜRKİYE’NİN ROLÜ Tüm bunların Türkiye’deki fiyatlandırmayla bir ilgisi var mı? Elbette. Emtia ticareti arz ve talep üzerine kuruludur. Ülkeler bileşik kaplar gibidir. Türkiye eşsiz bir coğrafî ko- numa sahip. Avrupa, Asya ve Afrika’yı birbirine bağlıyor. Bu nedenle, hangi pazarın daha önemli olduğunu belirle- mek zor ancak Afrika ve Asya arasındaki hububat reka- beti Türkiye’nin günlük gerçeğinin bir parçası durumun- da. Akdeniz kıyılarından dünya nüfusunun çoğunluğunun yaşadığı Pasifik’e kadar uzanan Asya farklı geleneklere, tarihe ve kültüre sahip 4,5 milyar insana ev sahipliği yapı- yor. Bölge, yılda 410 milyon tondan fazla buğday tüketiyor ve tarihsel olarak buğdayın buradan yani Mezopotam- ya’dan dünyaya yayılmasına rağmen arzı kısıtlı. Afganistan, çoğunluğunu ithal ettiği unda önemli bir tüketici. Üretim 4-4,5; tüketim ise 8 milyon ton düzeyin- de. Ülkenin un değirmenleri eski. Depolama kapasitesi olmayan Afganistan’ın yeni gerçekler ışığında 3,5 milyon ton ithalat ihtiyacıyla başa çıkıp çıkamayacağı soru işare- ti. Sodruzhestvo Asya Satış Bölümü Başkanı Alexander Gavrilov, Trend and Hedge Club’a yaptığı açıklamada, özellikle Özbekistan’dan un ithalatının artabileceğini söy- ledi. Özbekistan, Tacikistan ve Kırgızistan, kişi başına ek- mek ithalatı ve tüketiminde yüksek bağımlılığı olan ülke- ler. Ayrıca buğdaydan başka yemlik tahıl da bulunmuyor. Ülkeler, özellikle işleme ve Özbekistan’dan yeniden ih- racat için Kazak buğdayının ithalatına bağımlı durumda. İran en riskli ve premium pazarlardan biri. Tahıl ithalatı devlet tarafından düzenleniyor. İran pazarında Ukrayna buğdayına izin verilmedi. Ancak aynı zamanda, İran kalite konusunda çok talepkâr değil. Almanya, İran ile işbirliğini savunan ve oraya da tedarik yapacak ülkelerden biriydi. Pakistan son zamanlarda parlak bir ithalatçı olarak öne çıktı. Nüfusun ve kanatlı üretiminin arttığı ülkede buğday, diğer Müslüman ülkelerde olduğu gibi, gıdanın temelini oluşturuyor. Rus ve Ukrayna buğdayı ülkeye gümrüksüz giriş yapıyor. Çin’de buğday piyasası devlet tarafından regüle edili- yor. Sorun yüksek hacimli stoklar ve aynı zamanda devam eden buğday ithalatı. Mısır pahalı olduğu sürece buğda- yın yem için kullanılması mantıklıydı, ancak mısır ucuzla- dıkça sorun tekrar ortaya çıkıyor. Düşük marjlı mahsuller için izin almak ilginç değil. Çinli Juisan Food şirketinin tedarik departmanı başkanı Maxim Minenko, Gavrilov’un görüşüne katılıyor. Öte yandan, talep sorununun ucu açık kalıyor. Çin, önümüzdeki günlerde devlet rezervinden 0,5 milyon ton buğday satmayı planlıyor. Un değirmen- ciliği sektörü küçük artizan değirmenler tarafından temsil ediliyor, ancak bunların payları giderek azalıyor. Domuz yetiştiriciliğinde olduğu gibi, daha yönetilebilir olan bü- yük oyuncular pazara giriyor. Kazakistan Tahıl İşleyicileri Birliği’ne göre, son yıl- larda yaklaşık 150 işletme 3,3 milyon ton civarında un üretiyor. Ülkenin buğdayının yaklaşık 1/3’ü un fabrika- larına gidiyor. Artan üretim maliyetleri nedeniyle Kaza- kistan, tahılın sahipsiz kalması mümkün. 2009’dan bu yana üretimin çeşitlendirilmesi amacıyla buğday ekim alanları ve buğday üretimi için verilen teşvikler azal- tılıyor. Rus tahılı ise düşük üretim maliyetleri ve vergi kaçakçılığı şeklindeki yasa dışı bir bileşen nedeniyle Kazakistan pazarında yüksek talep görüyor. Orta Asya’nın ana buğday tedarikçisi olan Kaza- kistan, Rus tahılının geçişi için bir bariyer demiryolu gümrük vergisi uygulamaktadır. Her iki ülke de İran’ın talebine ve etkisine çok bağımlı. Kazakistan bu sezon tahılını satarken Rusya’dan gümrüksüz tahıl alıyor. Ka- zakistan Tahıl İşleyicileri Birliği Başkanı Yevgeny Gan’a göre, açıklanmayan Rus buğdayı ithalatının 500 bin ila 1 milyon ton arasında olduğu tahmin ediliyor. Un ithalatçısı olan Orta Asya ülkeleri, kendi buğday işleme sanayilerini geliştirmeyi tercih ederek nihai ürün ithalatına sınır getirmeye çalışıyor. Orta Asya’da- ki ana un tüketicileri, %80’e varan nüfusun ekmekle beslendiği yoksul ülkelerdir. Aynı zamanda, yüksek nüfus artış oranları devam etmektedir. Bununla bera- ber, gelir düzeyindeki artışa rağmen tüketim tercihle- rinin değişmesi beklenmiyor. İhracat ve ithalatın şeffaf olmaması nedeniyle Orta Asya buğday üretiminde zorlu dengeler söz konusu. Pakistan’ın buğday ithalatının yüksek olmasının nedenlerinden birinin, Afganistan’ın üst düzey yetki- lilerine destek vermek amacıyla ülke lehine yapılan alımlar olduğu düşünülüyor. Afganistan’ın yılda 3 mil- yon tona kadar buğdaya ihtiyacı var. Bu ülkelerdeki nüfus artışı nedeniyle denge noktasında bir gerginlik olacaktır.