Değirmenci Dergisi Sayı:130 Mayıs - Haziran 2022

76 KAPAK DOSYASI MAYIS-HAZİRAN 2022 Gıdada sürdürülebilirlik, hiçbir zaman günü- müzde olduğu kadar önemli olmadı. Ataları- mız 50 bin yıl önce avcı-toplayıcı toplumdan yerleşik düzene geçmeye başladığında, yer seçiminin en önemli şartı gıdaya erişimdi. Bu erişim, yerleşik tarımın yaklaşık 11 bin yıl önce başlangıcından günümüze kadar sürekli ge- lişerek her geçen gün kolaylaşmıştır. Sanayi devriminin geliştirdiği yeni ulaşım yolları ve araçlarıyla mesafeler daha da yakınlaşmış, belirli coğrafyalara özgü yiyecekler, iklimin uygun olduğu her yerde yetiştirilmeye ve tü- ketilmeye başlanmıştır. Günlük diyetimizdeki yüzde %15-20’lik payı göz önüne alındığında, proteinler kesinlikle gıda sistemimizin en temel besin bileşenle- rinden biri. 2050 yılına kadar 9 milyardan faz- la insanı beslemek için yeterli proteini, çev- resel açıdan sürdürülebilir bir şekilde üretme ve dağıtma konusundaki zorluk, ağırlıklı ola- rak hayvansal gıdalardan oluşan diyetimizde değişiklik arayışını kaçınılmaz hale getirdi. Protein açısından zengin hayvansal gıdala- rın ortaya çıkardığı karbon ayak izinin yüksek oluşunun, iklim değişikliği ve sürdürülebilir gıda üretimi üzerinde olumsuz etkisi olduğu kanıtlanmıştır. Bu nedenle son on yılda bilim adamları, gıda sistemlerimizin ve kaynakları- mızın sürdürülebilirliğini geliştirmek için çok çalışıyor. Bitki bazlı proteinler ise bu bilimsel çalışmalarda açık ara öne çıkmaktadır. Peki bitkisel proteinler, gıda sistemlerimi- zin sürdürülebilirliği adına çözüm olabilir mi? Evet, daha düşük üretim maliyetleri, dünya- nın birçok yerinde kolay erişimleri ve çevre dostu özellikleri ile bitki bazlı proteinlerin birçok avantajı var. Ancak ne yazık ki hay- vansal protein işleme teknolojisine kıyasla bitkisel protein teknolojisi henüz çok erken aşamada. Bilim adamlarının son zamanlarda ekstraksiyon, sınıflandırma ve modifikasyon gibi süreçlerle ilgili çalışmaları sayesinde bit- ki bazlı proteinler artık pek çok farklı gıda ve yem uygulamasında kullanılabiliyor. Hızlı nüfus artışının yanı sıra, sağlık endişe- leri, değişen beslenme alışkanlıkları ve çevre Bitki bazlı protein pazarı Cem Boğusoğlu Bakliyat Ticaret Direktörü Delta Energy Trading SA “Hızlı nüfus artışının yanı sıra, sağlık endişeleri, değişen beslenme alışkanlıkları ve çevre bi- linci, hayvansal protein alternatiflerine, et ikamesi ürünlere ve diğer hayvansal olmayan en- düstriyel bileşenlere yönelik talebi artırıyor. Yaşam tarzlarındaki değişiklikler, kültürel eğilimler ve çevre, hep birlikte bitki bazlı proteinler için son derece uygun piyasa koşulları oluşturdu.”