Değirmenci Dergisi Sayı:133 Kasım - Aralık 2022

80 RÖPORTAJ KASIM-ARALIK 2022 yılında 19 milyon 800 bin ton buğday üretimi tahmin edilirken 2025’te bu rakamın 22 milyon tonu aşması bekleniyor. Marmara Bölgesi ve Trakya toprakları Türkiye buğday hasadı için çok önemli. 2022 buğday hasadında 19 milyon 800 bin ton- luk Türkiye buğday hasadının yaklaşık 3 milyon 120 bin tonluk kısmı Marmara Bölgesi’nden elde edildi. Ekim alanı büyüklüğü ve verim açısından da buğday için önemli lokasyonlardan biri olan Marmara Bölgesi ve özellikle Tekirdağ, limanlara olan ya- kınlığı ile de bize lojistik avantaj sağlıyor. Marmara Bölgesi, İç Anadolu’dan sonra Türkiye buğday hasadını karşılayan ikinci büyük bölge olarak dikkat çekiyor. İklim değişikliği, kuraklık pandeminin etkileri ve son ola- rak iki dev tahıl üreticisi Rusya ile Ukrayna arasındaki sa- vaş sebebiyle küresel bir gıda krizi yaşanması endişesi var. Uluslararası Tahıl Konseyi, buğday stoklarının son 5 yılın en düşük seviyesinde olduğunu söylüyor. Savaş sebebiyle Ka- radeniz’den arz konusunda sıkıntı var. Siz gıda kriziyle ilgili endişelere katılıyor musunuz? Türkiye özelinde bu noktada bir tehlike var mı? Aslında dünyadaki buğday veya hububat kaynaklı gıda krizi bundan iki-üç yıl önce başladı. Pandemi ile birlikte birçok alanda tarımın yapılmasında zaman kaybı oldu. Bazı yerlerde ekimler çok net yapılamadı. Tarım yapacak işçi bulunamadı. Dolayısıyla pandemi iyice gün yüzüne çıkan buğday krizine, 4-5 yıl önce pi- yasalarda oluşan düşük fiyatlar da etki etti. Dikkatle incelerseniz 4-5 yıl önce bütün dünyada buğday fiyatları 200- 250 dolar se- viyelerine gelmişti. Bu aslında sadece Türkiye için değil, bütün dünyada çiftçilerin bu işi artık yapamaz hale gelmesine yol açtı. Geçen yıl buna bir de kuraklık eklendi. Bence bu en büyük sorun. Biliyorsunuz çiftçi şunu yapıyor; her yıl için aynı metreka- re toprakta ekim yapıyor. Dekar başına kullandığı tohum, ilaç, gübre aynı. Bunun için kullandığı traktör, mazot ve emek aynı. Çiftçi için dekardan aldığı verim çok önemli. İyi verim alırsa var- sınız, kötü alırsa o sene yoksunuz. Geçen sene iklim şartları ve kuraklıktan dolayı verim düşüklüğü had safhaya çıktı. Geçen sezon dünya genelinde buğday stoklarının azalma- sına yol açan en önemli sebeplerden biri de mısır ve arpadaki eksiklikten dolayı Türkiye de dahil dünyanın bazı bölgelerin- de kaliteli buğdayların hayvan yemi olarak kullanılmasıydı. Bu, dünya geleninde sıkıntıya yol açan ikinci büyük bir etkendi. Dünya genelinde sıkıntıya yol açan üçünü büyük etken ve bence en önemlilerinden bir tanesi de agresif stok problemi. Ülkeler pandemi, savaş, kuraklık ve jeopolitik krizlerden dolayı stoklarını ne pahasına olursa olsun artırma çabasına girdi. Öyle çılgın buğday stoku yapıldı ki bazı ülkelerin stoklarını bilemiyo- ruz bile. Bu çok önemli. Yani hasat dönemi geldiğinde genellik- le herkes stoktan çıkar, yeni hasada girer. Çünkü yeni hasatta daha uygun fiyatla ürün olacağını bilir. Özelikle bu sene bu olmadı. Dünyada bu arz-talep dengesi ile alakalı. Ne zamanki verim düşük olur, ne zaman ki arzda kısıtlamalar olur, hemen fiyatlar yükselir. Bu fiyatların yüksekliği de çiftçilerin ekim alan- larını daha büyütmesine sebep olur. Özetle söylemek gerekirse gıda krizi riski var ama kıtlık ola- cağını düşünmüyorum. Her iki yarımkürede farklı zamanlarda hasat yapılıyor. Ayrıca Rusya-Ukrayna savaşından dolayı Rusya çok fazla pazara giremedi. Elinde ciddi tahıl stoku var. Rusya’nın bu sene verimi de çok iyi. Onun için yakın gelecekte risk var ama kıtlık beklemiyorum. Özellikle bazı ülkelerin stok yapmasından dolayı dünyada yaşanan bu panik halinin ne kadar süreceğini tahmin edi- yorsunuz? Dikkat ederseniz aslında bu panik hali çok ciddi oranda düştü. Pandemiyle birlikte dünya piyasalarında buğdayın tonu 450, 470, 480 dolarlara kadar çıktı. Pandeminin sonlarına doğru 2022’nin başlarında dünya buğday piyasalarında bu rakamlar 300-320 dolarlara kadar geldi. Ancak daha sonra patlak veren Rusya-Ukrayna savaşıyla buğdayın tonu tekrar 450-460 dolar- lara kadar yükseldi. Tahıl koridoru anlaşması ve yeni hasatla bir- likte bugün tekrar 300-350 dolarlar bandına gelmeye başladı. Bence buralarda kalır, daha aşağı gelme ihtimalini görmüyorum.