Değirmenci Dergisi Sayı:133 Kasım - Aralık 2022

88 MAKALE KASIM-ARALIK 2022 Toz patlamaları, endüstriyel kazarlar içinde daha az tanı- nanlardandır. Bazı durumlarda tahıl ve yem işletmelerinde çalışanların tesiste kullanılan veya oluşan tozların alevlen- me hassasiyeti ve şiddeti hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkları anlaşılmaktadır. Bu tesislerde, proseslerde yük- sek miktarda yanıcı tozlar oluşabilmektedir. Genel bir tabir ile eğer bir katı malzeme yanıcı ise, toz halinde bulunduğu durumlarda (parçacık büyüklüğü 500 mikron altında) bu malzeme, bazı belirli şartlar altında, toz patlaması riskleri yaratabilir. Tahıl ve yem sektöründe kullanılan malzemele- rin bir çoğu yanıcı organik malzemelerdir. Dolayısıyla po- tansiyel risklere karşı bu tesislerde toz patlamalarına karşı engelleyici ve önleyici risk azaltıcı önlemler uygulanması gerekecektir. TOZ PATLAMASI NEDIR? Toz patlaması oluşabilmesi için 5 şartın bir arada oluşması gereklidir: 1) Yeteri miktarda toz halinde malzeme, 2) Bu yanıcı toz malzemenin havada dağılmış ve asılı olduğu bir durum, 3) Kapalı bir ekipman veya ortam (tozun içinde havada asılı kal- dığı ortam), 4) Tozu alevlendirecek nitelikte bir alev kaynağı, 5) Oksijen kaynağı (hava). Bu şartların bir arada oluşması ile toz patlaması son derece hızlı bir şekilde oluşarak ekipmana ve etrafa zarar verecek- tir. Tipik olarak toz patlaması öncelikle bir ekipman içerisinde başlar ve bağlantılı boru hatlarından veya açıklıklardan hızlı- ca ilerleyerek, başlantılı ekipman veya ortamda da ikincil toz patlamaları yaratması beklenir. İkincil patlamaların zarar etkisi, birincil patlamaların kat kat üzerinde olması beklenir. İşletme sahiplerinin tesislerinin korunmasını sağlarken bu durumları dikkatli değerlendirmesi gereklidir. Tahıl ve yem işletmelerinin toz patlaması risklerine karşı korunması Doğru tasarlanmış patlama korunma ve engelleme sistemi ile korunan bir yem veya tahıl işletmesi, hem çalışanlarına daha güvenli bir ortam sağlayacaktır hem de tesisin plansız uzun süreli duruşlara veya malzeme kayıplarına maruz kalma risklerini önemli ölçüde azaltarak işletmenin sürdürülebilirliğini sağlayacaktır. Emre Ergun IEP Technologies Türkiye GM Foto 1 – Tahıl silosu patlamasının etkilerini gösteren fotoğraf.