Değirmenci Dergisi Sayı:127 Kasım - Aralık 2021

93 PİYASA ANALİZİ KASIM - ARALIK 2021 2021/22 sezonunda küresel gıda pazarları, COVID- 19’un hâkim olduğu 2020/21’e kıyasla ne gibi farklı gelişmeler gösterecek? Dünyada ekonomik faali- yetler kademeli olarak pandemi öncesi seviyelere dönerken, artan enerji fiyatları, artan gübre ve nakliye maliyetleri ve gıda talebi üzerindeki muhtemel yukarı yönlü baskı, küresel gıda sistemindeki değişkenlik ve belirsizliğin derecesini daha da artırabilir. Bu arka plana karşın, hem ulusal hem de uluslararası düzeyde yeterli gıda kaynaklarına kesintisiz erişimin sağlan- ması hayati önem taşıyor. Kötü hava şartları, birçok önemli üretici ülkede bu sezon özellikle buğday mahsullerini zorladı. Bu nedenle, 2021/22 sezonunda küresel buğday stoklarının açılış seviyelerinin altına düşmesi şaşırtıcı değil. Düşüşlerin çoğunun başlıca ihracatçı ülkelerde yoğunlaşmasıyla birlikte, buğday stok-erime oranı yirmi yılı aşkın bir sürenin en düşük seviyesine düşe- bilir. Dünya piyasalarında arz sıkışıklığının endişe veri- ci bir işareti olan bu gelişme bu sezon buğday fiyat- larında daha fazla artış ihtimalini artırmaktadır. Talep tarafında, buğdayın gıda olarak tüketimi, nü- fus artışıyla hemen hemen aynı hızda artmaya devam ediyor. Daha da önemlisi, buğdayın hayvan yemi olarak kullanımı önceki sezondan bu yana, büyük ölçüde sıkışık arz ve yem tahıllarının yüksek fiyatları nedeniyle belirgin şekilde arttı. Ticaretle ilgili olarak, miktar konusunun yanı sıra, bu yılki buğday mahsulünün kalitesi de 2021/22 se- zonunda ticaret akışlarının gidişatında önemli bir rol oynayacak. İhracatın bu sezon toparlanmasının beklendiği AB’de, Çin’in yakın zamanda yaptığı bir alımı iptal etmesiyle de kanıtladığı gibi, kalitede ciddi düşüşler potansiyel alıcıları caydırabilir. Buna karşılık, Rusya bu sezon daha kaliteli buğdaydan yararlanarak uluslararası alıcılar için daha cazip bir seçenek gibi görünüyor. Aslında, yüksek kaliteli Rus buğdayına yönelik güçlü küresel talep ve aynı zamanda yurtiçi arz miktarının düşük kalması nedeniyle Moskova’nın kısıtlayıcı ticaret önlemlerini artırma ihtimali ile piyas- alar üzerindeki baskının daha da artması beklenebilir. Küresel buğday piyasalarındaki mevcut arz sıkıntısı, enerji piyasaları ve tedarik zinciri lojistiğindeki önem- li ve hızla değişen gelişmeler ışığında ayrıca değer- lendirilmelidir. COVID-19 kısıtlamalarının gevşetilme- siyle devam eden ekonomik toparlanmanın petrol, gaz ve sonuç olarak gübre fiyatlarını artırması muhte- mel. Buna ek olarak, son zamanlarda Çin ve ABD’de yaşanan gibi liman yoğunlukları da endişe verici. Te- darik zincirinde aksamalara sebep olan bu durum, yüksek navlun oranlarıyla birlikte buğday fiyatlarında- ki istikrarsızlığı artırabilir ve dünyanın en yoksul ülkel- eri için ciddi bir yük olacak şekilde ithalat maliyetlerini yükseltebilir. Bazı büyük ihracatçıların üretim beklentilerinin azalacağı endişelerinin devam etmesine bağlı olarak, dünya buğday ihracat fiyatları eylül ayında daha fa- zla artış kaydetti. Kuzey Amerika ve Rusya’da ihraç edilebilir arz konusunda daralan görünümler endişel- erin odak noktası olmaya devam etti. AB mahsulünün önceki sezonun zayıf sonucundan daha yüksek ol- ması beklentisi devam ederken, vasatın altında ka- lan kalitenin AB’nin öğütmelik buğdayının ihracat hacmini potansiyel olarak sınırladığı görüldü. Yukarı yönlü fiyat baskısı, büyük ölçüde Avustralya’daki iyi üretim beklentileriyle yatıştı. Yüksek fiyatlara rağmen, ithalatçılardan gelen alım ilgisinin azaldığına dair sınırlı kanıt var ve devam eden güçlü talep küresel piyasala- ra destek sağladı. AMIS Buğday piyasalarında belirsizlik sürüyor